Ebû Muhammed, Mekkî b. Ebî Talip Hammûş el-Endelüsî el-Kaysî, nahiv ülemâsındandır. (355) târihinde Kayruvan’da doğmuş (377) senesinden sonra bir çok yerlerde seyahatte bulunup (393) târihinde Kurtuba’da tavattun etmiş ve (437) senesinde Kurtuba’da vefat eylemiştir, Rahmetu’llâhi aleyh.
Mevki-i İlmîsi:
Ebû Muhammed Mekkî, Kur’an ilimlerinde, Arabiyyede, mütebahhir, akıl ve fehmi ile, güzel ahlâkı ile, salâh-ı haliyle müştehir idi. Mekke-i Mü-kerreme’de, Mısır’da Ebü’t-Tayyib, Abdü’l-Mün’im’den ilim ahzetmiş, Kurtuba Câmi-i Şerifinde hitabette, tedriste bulunmuştur.
Müellefâtı : Kur’ân-ı Mübîn’in tefsirine dâir yetmiş ciltlik bir eserdir.Bu da tefsire, kırâât-ı seb’aya âit beş ciltlik bir eserdir. Nâsih ve nıensûha dâirdir.Kıraate mütealliktir. Ahbâra dâir dört cilttir.
Me’hazlar: Vefeyâtü’l-A’yân, Buğyetü’l-Vuât, El-A’lâm, Nüzhetü’l-Elibbâ’.[351]
KAYNAK: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü’l-Müfessirin), Bilmen Yayınevi