(1890-1965) Kuzey Kafkasya bağımsızlık hareketi lideri, fikir adamı ve yazar.
Dağıstan’ın Temir Khan Choura bölgesinde doğdu. Küçük yaşta babasını kaybettiği için annesi tarafından yetiştirildi. Önce İslâmî ilimleri ve Arapça’yı öğrendi. Yüksek öğrenimini hukuk alanında yaparak 1912’de Petersburg Üniversitesi’nden mezun oldu ve doktorasını da bu üniversiteden aldı. Bu sırada Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti bağımsızlık hareketlerinde önemli rol oynadı. Bağımsızlığın kazanılmasından sonra Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin dışişleri bakanı oldu. Mart 1918’de Türkiye ile Kuzey Kafkasya arasında Trabzon’da yapılacak barış konferansına katılmak üzere heyet başkanı olarak Türkiye’ye geldi. Azerbaycan-Kuzey Kafkasya Bağımsızlık Komitesi başkanı iken ardarda gelen Rus işgalleri sonucunda 1921’de geri çekilen askeri birliklerle beraber Türkiye’ye sığındı. Trabzon’da kısa bir süre kalıp evlendikten sonra Paris’e yerleşti. Orada The Caucctsus adlı altı dilde sürekli ve bazan da Türkçe olmak üzere yedi dilde yayımladığı dergisiyle bağımsızlık hareketini sürdürdü. İslâm’a yaptığı hizmetleri ve devlet adamlığını takdir eden Afganistan Kralı Nâdir Sah 1925’de kendisini Afgan vatandaşlığına geçirdi. 1929’da Kafkasya ve Rus ihtilâlini konu alan Le Caucase et la Revoluüon Russe adlı eseri yayımlandı. Haydar Bammat II. Dünya Savaşı sırasında siyasî hayattan çekilerek doğrudan doğruya İslâmiyet ve İslâm dünyası ile ilgili eserler vermeye başladı. Bu arada Afganistan’ın İsviçre maslahatgüzarı olarak görev yaptı. Çeşitli diller yanında Türkçe’ye de çevrilen en önemli eseri Visages de lslam’da bu dönemde kaleme aldı.
Cesur ve kabiliyetli bir lider olan Haydar Bammat, hayatı boyunca İslâmî akîde ve dünya görüşüne bağlı olarak yaşadı ve müslümanların haklarını korumaya çalıştı. Siyasî fikirleri bakımından İslâm’ın müslüman toplumların hayatında temel unsur olduğuna ve buna dayanarak bir müslüman ülkeler birliği kurulmasının zaruretine inanıyordu. 31 Mart 1965’te Paris’te öldü, oradaki Bobigny Müslüman Mezarlığı’na gömüldü. Bammat’ın Necmeddin ve Timur adında iki oğlu oldu. Bunlardan Necmeddin Bammat İslâm dünyasının tanınmış şahsiyetlerindendir.
Bazı yazılarında Georges Rivoire takma adını kullanan Bammat’ın diğer çalışmalarından bazıları şunlardır: Le Probleme de Caucase; Apport des Musulmans â la CivilisaÜon; “La Position de la Turquie”, Le Mois Suisse.
Diyanet İslam Ansiklopedisi