Ali Hüseyin Efendi kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Tarihçi, edebiyatçı ve meşhur şair Nef’inin talebelerinden olup Edirne’lidir. Eserleri: (Divan), (Münşeat), (Ukudü’l-Cevahir), (Riyazu’t-Teracim), (şehadetname), (Ukudu’l-Ukul), (Riyazü’r-Rahme) ile Hazret-i Adem’in yaratılışından zamanına kadar (Tarih-i Umumi) adlı eserlerdir ki hepsi basılmamışlardır. Hazret-i Musa (A.S.) ile Fir’avn’in maeerasindan bahseden (Miftahu’r-Rahme) ismi ile sekiz bab, bir hatime uzerine tertib edilmiş bir eseri daha vardir. (Ukudu’l-Cevahir) alfabetik sıraya göre tertib edilmiş Arab atasözleri şerhi olup yirmisekiz bolumdur. (Ukudu’l-Ukul) Huyi’nin Arab atasözlerine dair olan (Feraidü’l-Haraid) inden seçilen atasözlerinin şerh ve tercemesidir. (Riyazü’r-Rahme) eski tarz üzere yazılmış İslam’ın beş şartından bahseden nefis bir eserdir.
Beyitlerinden :
Ne bilsin gektigim peymane-i hun-ciger zevkin
Elinden her ki dehrin sagar-i zehr sitem gekmez.
Gehi nar-i celalin şu’lesi ahcardan zahir
Gehi nur-i cemalin pertev-i eşcarindan peyda
Nar-i gam, nur-i safa hep bir çeragin pertevi
Çeşm-i irfan ile baksan arada bigane yok.
Bu zatin bazı eserlerde Adanalı ve bazı eserlerde de Edirneli olduğu görülmektedir. (Tezkire-i Safai) ile «Badi» Efendi merhumun (Edirne Tarihi)nde Edirneli olduğu kayıtlıdır. Bu tereddüt «Adana» eski imlasının «Edene» olmasından ileri geliyor. Bir de ibni Hacib’in :<Kafiye»sini genişleten arabça bir «Nahiv»i vardır.
Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.