Zülfikar Ali Butto Kimdir, Hayatı, Biyografisi
Zülfikâr Ali Butto. Pakistan devlet adamı (5 Ocak 1928’de Pakistan’ın Sind Eyaleti’nde, Larkana’da doğdu, 4 Nisan 1979’da Ravalpindi’de öldü).
Çok zengin bir mihrace ailesinin oğluydu. Ailesinin İslam dinini kabul etmesinden sonra İslam eğitimi aldı. Pakistan ve Hindistan’ın İngiliz sömürge yönetimi altında olduğu dönemde Hindistan’da öğrenim gördü. Yükseköğrenimini ABD’de Berkeley Üniversitesi’nde siyasal bilimler dalında yaptı. Daha sonra İngiltere’ye giderek Oxford Üniversitesi’nden hukuk dalında yüksek lisans derecesi aldı. Bu arada bir İngiliz gibi yetiştirildi. 1953’te Pakistan’a döndükten sonra avukatlığa başladı. 1956-58 târihleri arasında, Sind Eyâletinde hukuk dersleri verdi.
Butto, İskender Mirza’nın 1958’de ilk cumhurbaşkanı olarak kurduğu hükûmette Ticâret Bakanı oldu.
Mason olan Eyüp Hanın darbe yaparak idâreyi ele geçirmesinden sonra da bakanlığı devam etti. Eyüp
Ha’nın beş yıl için devlet başkanlığına seçildiği dönemde, Butto da Dışişleri Bakanlığına getirildi. 1963-66’daki Dışişleri Bakanlığı iken, batıdan uzaklaşıp Rusya ve Çin ile yakınlık kurdu. Hindistan’la yapılan savaşta, savaş taraftarı olup, barış yapılmasına karşı çıktığı için azledildi. 1967’de İslam sosyalizmini savunan Pakistan Halk Partisini kurdu. Eyüp Han’ı koyu dikta rejimi uygulamakla suçladı. Eyüp Han’a karşı sûikast girişiminden sonra, diğer muhâlefet liderleriyle berâber hapsedildi (1968). Muhâlefet partilerinin yoğun baskılarına dayanamayan Eyüp Han, iktidarı Şiî olan Genelkurmay Başkanı Yahyâ Han’a devretti. Bundan sonra Butto, diğer muhâlefet liderleriyle berâber serbest bırakıldı (1969). Yahyâ Han tarafından, Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığına getirildi.
Pakistan’da 1970’te yapılan genel seçimde hiçbir parti tek başına iktidara gelemedi. Seçimi kazanamayan Butto, Avami Birliği Partisi ile koalisyon hükûmeti kurmaya yanaşmadı. Bu durumda meclis, süresiz olarak kapatıldı. İktidar boşluğundan ülke genelinde karışıklıklar çıktı ve savaşa dönüştü. Pakistan’ın parçalanması tehlikesi ortaya çıktı. Netîcede Doğu Pakistan, Hindistan’dan da yardım alarak, Bangladeş adıyla yeni bir devlet kurdu. Doğu Pakistan’ın bu özerklik savaşında Pakistan ordusu, Hindistan birliklerine yenilince, Yahyâ Han 1971’de hapsedildi. Yahyâ Han’dan sonra hükûmeti Zülfikar Ali Butto devraldı. Butto, 1973’te yeni bir anayasa hazırlattı. Bu anayasaya göre meclisin ve senatonun seçtiği Sadri Fâzıl Elahi Çavduri Cumhurbaşkanı olurken, kendisi başbakanlığa geldi. 1974’te Lahor’da yapılan İslâm Konferansında Bangladeş’i resmen tanıdı. 1976’da Hindistan’la olan ticârî ve siyâsî münâsebetleri yeniden kurdu.
Mart 1977’de yapılan genel seçimlerde Pakistan Halk Partisi büyük bir çoğunluk elde etti. Muhalefet seçimlere hile karıştırıldığını öne sürerek yaygın protesto eylemlerine girişti. İç savaşa dönüşen olaylardan sonra Genelkurmay Başkanı Ziyâ-ül-Hak 5 Temmuz 1977’de hükûmete el koyarak sıkıyönetim ilan etti. Butto, kısa bir süre sonra tutuklandı. Ağustos 1978’de Devlet Başkanı Çavduri’nin görev süresinin sona ermesinden sonra Ziyaü’l-Hak devlet başkanlığını ilan etti. Sivil yönetime ve anayasal sisteme geçilmesi konusunda verdiği sözlerin hiçbirini tutmadı. Butto, Ahmet Rıza Kasuri adlı bir milletvekiline suikast girişiminde bulunduğu gerekçesiyle yargılanmaya başlandı ve düzmece delillerle ölüm cezasına çarptırıldı. Birçok ülke Butto’nun affedilmesi konusunda diplomatik girişimde bulunduysa da Ziyaü’l-Hak ölüm cezasını onayladı. Butto 4 Nisan 1979 günü Ravalpindi’de asılarak idam edildi.