Edebi ŞahsiyetlerFelsefe Yazıları

Ziya Paşa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği

Ziya Paşa. Türk yazar, şair ve devlet adamı (D.1825 İstanbul – Ö. 17 Mayıs 1880 Adana).

Asıl adı Abdülhamid Ziyaeddin’dir. Süleymaniye’deki Mekteb-i Edebiye ve Beyazıt Rüştiyesinde okudu. Özel derslerle Arapça ve Farsça öğrendi. Sadaret Mektubi Kaleminde kâtip olarak çalışmaya başladı. 1855’te Mabeyin-i Hümayun üçüncü kâtibi oldu. Burada Fransızca öğrendi. Abdülaziz döneminde Ali Paşa ile anlaşamayınca saraydan uzaklaştırıldı. Zaptiye müsteşarlığı, Atina elçiliği görevlerinde bulundu. Kıbrıs ve Amasya mutasarrıflığı yaptı. 1867’de Namık Kemal’le birlikte Paris’e gitti. Oradan Londra’ya geçti. Hürriyet gazetesini yine Namık Kemal’le birlikte çıkardı. 1871’de İstanbul’a döndü. Şura-yı Devlet üyeliğine ve Maarif müsteşarlığına getirildi. 1876’da ilk anayasanın hazırlanma komisyonunda çalıştı. Suriye ve Adana valiliği yaptı. Adana’da vefat etti. Tanzimat döneminde yeni Türk edebiyatının Şinasi ve Namık Kemal’den sonra kurucularından biri durumundadır. 1868’de yazdığı Şiir ve inşa makalesinde, Divan şiirini bütünüyle reddederek gerçek şiirimizin saz şairleri tarafından söylenen türküler olduğunu belirtti. 1874’te yazdığı Harabat ön sözünde ise, Divan şiirini göklere çıkardı. Kendi şiirlerinde ise, düşünce bazındaki ölüm düşüncesi, toplumdaki çelişkilerin atasözleri vasıtasıyla nükteli bir şekilde dile getirilmesi dışında tamamen Divan edebiyatı formları vardır.

edebiyat/ziya_pasa_” 165″ 149″

Eserlerinin Özellikleri

Eserlerinde II. Abdülhamid yönetimine karşı özgürlükleri ve meşrutiyeti savundu. Batılılaşma yanlısı, yenilikçi Tanzimat Edebiyatı’nın öncüleri arasında yer aldı. Namık Kemal ve Şinasi ile birlikte yeni Türk edebiyatının temellerini attı. Türk edebiyatının kendi geleneğine sahip çıkmasını istedi, şiir ve yazı dilinin halkın dili olması gerektiğini savundu. Şiirlerinde divan şiir biçimlerini kullandı ama içerikte hak, adalet, uygarlık, hürriyet gibi temaları işledi. “Terci-i Bend” ve “Terkîb-i Bend” isimli iki şiirinde ise insanın yargısı ve gerçeği kavramanın olanaksızlığı, Tanrı’nın mutlak egemenliği gibi metafizik konular üzerinde durdu. 1874-1875’te Arap, Fars ve Türk şairlerin şiirlerini “Harabat” adlı 3 ciltlik ansiklopedide topladı. 17 Mayıs 1880’de Adana’da yaşamını yitirdi. Ziya Paşa; Âyinesi iştir kişinin lafa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
şeklindeki deyimleşen beyitin de yazarıdır.

Eserleri (başlıca)

  • Zafername (1868, düzyazı şiir)
  • Rüya (ölümünden sonra, 1910)
  • Veraset Mektupları (ölümünden sonra 1910)
  • Eş’ar-ı Ziyâ (ölümünden sonra şiir, 1881)
  • Şiir ve İnşa Makalesi
  • Defteri Amal (anı niteliğinde)
  • Terkibi-i bent
  • Harabat