Tarihi Şahsiyetler

Zenobe Gramme Kimdir, Hayatı, İcadı, Hakkında Bilgi

GRAMME, Zenobe (1826-1901)

Belçikalı elektrik teknisyeni. “Gramme dinamosu” adıyla bilinen doğru akım üretecinin tasarımcısı ve yapımcısıdır.

Zenobe Theophile Gramme 4 Nisan 1826’da Jehay-Bodegnee kentinde doğdu, 20 Ocak 1901’de Paris yakınlarındaki Bois-Colombes’da öldü. Başarısız olduğu öğrenimini erken yaşta yarım bırakıp, doğramacı çırağı olarak çalışma yaşamına atıldı ve üstün el becerisiyle kısa zamanda mesleğinde ilerledi. 1855’te Paris’e yerleşerek, elektrikli aletler üreten bir şirkette kalıpçı ustası olarak çalışmaya başladı. 1867’de bir alternatif (değişken) akım üretecinin patentini aldı, sonradan ilgisini doğru akım üreteçlerine yönelterek, 1869’da, bugün kendi adıyla anılan dinamoyu gerçekleştirdi. Gramme dinamosunun en önemli yeniliği, dönen bobinin yüzeyine değen iletkenlerin, bobini çevreleyen bir halkanın üstüne yerleştirilmiş olmasıydı. Böylelikle, dönen bobinin oluşturduğu doğru akımı toplayan kollektör (toplaç) son biçimini almış oluyordu. Bu düzeneğin tersine işletilmesiyle, elektrik üreteci dinamonun bir elektrik motoru gibi çalışabileceğini de gören Gramme, 17 Temmuz 1871’de buluşunu Fransız Bilimler Akademisi’ne sundu. 1873’teki Viyana Sergisi’nde tanıtılan ve doğru akımla çalışan sanayi makinelerinin yapımını sağlayan buluşu, bilim ve sanayi çevrelerinde büyük yankı uyandırdı. Aynı yıl, kendi tasarımı olan dinamo, kollektör, armatür, bobin vb. üretmek üzere bir fabrika kurdu.

1892’de Volta ödülünü kazanan, 1898’de Belçika kralı I.Leopold tarafından onur unvanıyla ödüllendirilen Gramme, çağının bilimsel gelişmelerinden habersiz, basit bir teknisyen olmasına karşın, yaratıcı düşgücüyle çağdaş teknolojiye büyük katkıda bulunmuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi