Zeki Velidi Togan Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Kısa Bilgi

Zeki Velidi TOGAN, tarihçi (Başkırdistan 1890-İstanbul 1970).

Kazan Kazimiye Medresesinde Türk tarihi ve Arap edebiyatı dersleri veren (1909-1910) ve Kazan Üniversitesi nde tarihi ve etnografik araştırmalar yapan Zeki Velidi, Fergana da Kutadgu Bilig’in bir nüshasını bulmuştu. Ufa ili müslümanlarının temsilcisi olarak Duma’ya girerek (1917) siyasi hayata atıldı ve Rusya Kurucular Meclisi üyesi oldu. Zeki Velidi, Başkırdistan ve Kazakistan özerk hükümetlerinin kurulmasında etkin olmuş ve bu hükümetlerin hariciye komiserliğini yüklenmişti. Türkistan Hükümetinin verdiği yetkiyle, Türk birliği davasını Rusya sınırları dışında duyurmak amacıyle, İran, Afganistan ve Berlin’de bulundu. 1927’de Türkiye’ye gelerek İstanbul Üniversitesi türk tarihi profesörlüğüne atandı. Türkistan birliğini sağlamak amacına yönelik siyasi çalışmaları yüzünden 1932’de Türkiye’den çıkanldıysa da 1938’de tekrar eski görevine döndü. Viyana da İbni Fadlan’ın seyahatnamesi adlı teziyle felsefe doktoru oldu (1939). Bozkurt dergisindeki yazıları ve kurduğu gizli Türkistanlılar’a yardım cemiyeti (1941) aracılığıyle siyasi çalışmalarını bundan sonraki yıllarda da sürdürdü. 

Eserleri başlıca Türk ve Tatar tarihi (1912), Bugünkü Türkistan ve yakın mazisi (1928-1940), Biruni’s Picture of the World (Biruni’nin dünya hakkında tasavvuru) 119401, Umumi Türk tarihine giriş (1946-1970), Tarihte usul (1950-1970), Harezmce Tercümei mukaddemetül edeb (1951), Hatıralar (1969), Oğuz destanı (1972) adlı eserleri yayımlandı.