Tarih

Zekai Apaydın Kimdir, Hayatı, Siyasi Kişiliği

Zekâi Apaydın. Türk idareci, siyaset adamı ve diplomat (Bosna Graveşka 1880 – İstanbul 29 Nisan 1947).

Orta ve lise öğrenimini Aydın Rüştiyesi ve İzmir Merkez İdadisinde tamamladı. Mülkiye Mektebi’ni bitirdi (1903); 1907’de Volçetrin Kaymakamı oldu. Palanga, Uşak, Eskişehir ve Beykoz Kaymakamlıklarında bulundu (1908-1913). Mayıs 1914’te Mersin, Ekim 1916’da Kayseri, Haziran 1917’de Eskişehir Mutasarrıfı oldu. 1917’de Eskişehir Mutasarrıfı oldu. Damat Ferit Paşa Hükümeti tarafından Ocak 1919’da görevinden azledildi. Arandığını ve tutuklanacağını öğrenince gizlice Bosna’ya gitti.

Milli Mücadelenin başlaması ile yurda dönerek Adana Cephesinde gönüllü olarak çalıştı. 27 Ağustos 1920’de Adana’dan milletvekili seçilerek Birinci TBMM‘ne katıldı. Bu dönem içinde Eskişehir İstiklal Mahkemesi üyeliği, Hariciye vekili Bekir Sami Bey Başkanlığındaki heyetin içinde Londra Konferansı‘nda TBMM hükümeti murahhaslığı, Lozan Konferansı‘nda murahhas heyeti müşavirliği yaptı. Suriye ile yapılan Gümrük Antlaşmasını hazırlayan heyetin başkanıydı (1922). 1923 seçiminde, Aydın milletvekili olarak Mecliste kaldı. Ziraat vekiliyken (1924) Londra büyükelçiliğine atandı. 1925-1927 yılları arasında Moskova büyükelçiliği yaptı. Burada bulunduğu sırada Diyarbakır milletvekili seçildi ve Ankara’ya döndü. Fransızlar ile yapılan Ticaret ve ikamet Antlaşması görüşmelerini yürüten heydte başkanlık etti (1927). Paris’te toplanan Etablisman Muahedeleri Konferansı’nda Türkiye’yi temsil ediyordu. İnönü Hükûmeti’nde bir süre Bayındırlık, daha sonra Milli Savunma bakanlığı (1930-1935) yaptı. Apaydın, Milli Savunma bakanlığından istifa edince ikinci defa Moskova’ya büyükelçi atandı (1935-1939); Eylül 1939’da yeni Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile aralarında II. Dünya Savaşı ile alakalı çıkan fikir ayrılıkları yüzünden kendi isteği ile emekliye ayrıldı.

29 Nisan 1947’de İstanbul’da öldü.