Kimdir

Yves Marie Andre kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Yves Marie Andre kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1675-1764) Fransız düşünür. Orta Çağ felsefe geleneğine karşı çıkarak Descartes ve Malebranche’ın geliştirdiği akılcı öğ­retiyi benimsemiştir. Châteaulin’de doğdu, Coen’de öldü. Quimper’ de başarılı bir öğrenci olarak öğrenimim bitirdi. Cizvitler’le kurduğu arkadaşlık sonucu manastıra girdi. Bu davranışının çevresinde büyük tepki yarat­masına karşılık kendini tanrıbilim çalışmalarına verdi. 1706’da papaz oldu. Paris’e gitti, orada çağın ünlü descartesçi bilgesi Malebranche ile tanıştı. Malebrancbe’in etkisiyle Descartes felsefesini öğrendi. Bu davranışı, Descartes felsefesini imana ve incil’in benimsediği ilkelere aykırı bulan Cizvitler tarafından tepkiyle karşılandı. Bir süre sonra La Fleche’e gönde­rildi. Bu, tanrıbilim öğrenimini sürdürme görünümü altında onu Descartesçı felsefe çevresinden uzaklaştır­ma amacım güdüyordu. La Fleche’de bir süre kaldık­tan sonra, papazlık için gerekli eğitimi bitirmek üzere başka yerlere gönderildi. 1709’da Amiens Koleji’nde felsefe okutmakla görevlendirildi, daha sonra Roucn Koleji’ne atandı. Öğrencilerine Descartes felsefesinin görüşlerini aşılamaya çalıştığı savıyla suçlandı, kamu önünde düşüncelerini değiştirdiğini söyleme cezasına çarptırıldı, isteneni yerine getirince başka yerlerde görevlendirildi. Amiens’te Cizvitler’in görüşlerini eleştiren bir kitabı nedeniyle yargılandı. Bastil zinda­nına atıldı. Bir süre sonra, kötü koşulların etkisi altında yazdığı bir mektupla bağışlanmasını diledi. Cezası bağışlanınca Rouen’deki görevine döndü. Son­ra Coen’e gitti; burada 38 yıl matematik okuttu. 1726’da Bilim ve Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretim üyesi oldu. Çalışkanlığı, bilgisinin genişliği nedeniyle içinde Fontenelle’in de bulunduğu, yeni bir çevre oluşturdu. Cizvitler’in baskısı azalmaya başla­yınca, Rouen parlamentosunca kendisine yardım edil­di, geçimi sağlandı.

Andre, felsefeye Platon ve Augustınus’u derinle­mesine incelemekle girdi. Sonra Descartes ve Malebranche’ın görüşlerini benimsedi, özellikle Descartes felsefesinin Hıristiyanlık’a ve akla en uygun bir düşünce çığırı olduğunu ilen sürdü.

Andre’ye göre, insan, ruh ile gövdeden kurulu bir varlıktır. Ruh gövdeye bağlı değildir, bağımsızdır. Ahlakın kaynağı gönüldür, bu nedenle kişinin alçak­gönüllü olması gerekir. Başkalarının yaptıkları iyilik­leri unutmamak kendi yaptığı iyilikleri anmamak, yüze vurmamak ahlakın başlıca kuralı olmalıdır.

Aşk iki türlüdür, birincisi ödev, görev, ikincisi duygulardan oluşur. Ödev ve görev aşkı kişiyi toplum kurumlarıyla, duygulara bağlı aşk ise kendi özel eğilimleriyle yüz yüze getirir.

Metafizik üç ayrı konuyu işleyen, üç bölümden oluşan bir bütündür.

Andre bu üç konuya Descartesçı bir görüşle yaklaşır, akıl ilkelerine dayalı bir çözüm getirir. Ruh konusun­da, daha çok Malebranche’ın düşüncelerini benimse­diği görülür.

Güzellik, yapısı, niteliği bakımından üç türlüdür:

Duyulur güzellik, görülen, kulağa hoş gelen, yaşanan güzelliktir. Kavranabilir güzellik ise kişinin ahlak ve ruh yönüyle bağlantılıdır. Güzelliğin her türü düzen, birlik ve uyum sağlamaya yarar.

Andre güzellik konusunu içeren görüşleriyle etkili olmuş, özellikle sanat yapıtlarının değerlendiril­mesinde duyu verilerine önem veren düşünceleri, bu konuda çalışanlara ışık tutmuş, estetiğin bağımsız bir bilim dalı olmasına öncülük etmiştir.

YAPITLAR:

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 14. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983