Yusuf Kamil Paşa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Yusuf Kâmil Paşa (1808-1876) Osmanlı sadrazamı.

Arapgir’de doğdu. Babası Gökbeyi ha­nedanından İsmail Beyzade Mehmed Bey’dir. Küçük yaşta babasını kaybedince amcası Gümrükçü Osman Paşa tarafın­dan büyütüldü. Amcası Kayseri ve Bozok sancakları mutasarrıfı iken Müderriszâde Mehmed Âlim Efendi’den özel ders aldı. Amcası ile birlikte İstanbul’a gittikten sonra onun mühürdarlığını yaptı. Dîvân-ı Hümâyun Kalemi’nde memuriyete baş­layan Kâmil Bey (1829) gördüğü bir rüya üzerine Mısır’a gitti (1831), Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa kendisini Hazîne-i Mısır kitabetine tayin etti. Yedi sekiz ay sonra Dîvân-ı Vilâyet ikinci muavinliği­ne getirildi. Mehmed Ali Paşa’nın kızı Zeyneb Hanım’la evlendirildi. II. Mahmud’un kızı Âdile Sultan’ın evlenme merasimi için valiyi temsilen İstanbul’a geldi. Sultan Abdülmecid tarafından kabul edilen Kâmil Paşa’ya “mîr-i mîrânlık” unvanı verildi (31 Temmuz 1845).

Mehmed Ali Paşa’nın vefatı üzerine (2 Ağustos 1849) Mısır valisi olan Abbas Pa­şa zamanında Sudan’da bir göreve tayin edildi. Görevi kabul etmeyince Asvan’a sürgüne gönderildi. Hapsedilerek Zeyneb Hanım’dan boşanmaya ve Mısır’daki mal­larından vazgeçmeye zorlandı. Kâmil Pa­şa, eskiden tanıdığı Sadrazam Mustafa Reşid Paşa’ya gizlice bir arıza göndererek kurtarılmasını istedi. Padişahın ferma-nıyla hapisten çıkarılan Kâmil Paşa İstan­bul’a getirildi (1849), arkasından Zeyneb Hanım da İstanbul’a gitti.

Kâmil Paşa, Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye’ye üye tayin edildi ve ardından bu görevine ilâveten Meclis-i Maârif-i Umû-miyye âzalığına getirildi (14 Ocak 1851). Yeni kurulan Encümen-i Dâniş’e de üye oldu. Kendisine vezâret rütbesi verilerek Ticaret nazırlığına getirildiyse de kısa sü­re sonra tekrar Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye üyeliğine tayin edildi (26 Şubat 1853). İkinci defa Ticaret nazırlığına ve 26 Eylül 1854’te kurulan Meclis-i Âlî-i Tan­zimat başkanlığına getirildi (23 Kasım 1854). Bir ay sonra da Meclis-i Vâlâ-yı Ah­kâm-ı Adliyye başkanlığına tayin edildi.

Mısır Valisi Said Paşa’nın Süveyş Kanalı imtiyazını Fransa’ya vermesini Mısır’a ya­bancı müdahalesini arttıracağı gerekçe­siyle eleştiren Kâmil Paşa’nın konağında yapılan Meclis-i Vükelâ toplantısında im­tiyazın iptali için paşanın kayınbiraderi Said Paşa’ya mektup yazması kararlaştı­rıldı. Kâmil Paşa’nın yazdığı mektubu ele geçiren Fransız elçisi Benedetti, Babıâli’yi protesto edince Reşid Paşa sadâretten, Kâmil Paşa da Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye başkanlığından istifa etmek zo­runda kaldı (5 Mayıs 1855). Bir süre açık­ta kalan Kâmil Paşa. bilgi ve tecrübesin­den faydalanılmak üzere Mecâlis-i Aliyye’ye [Meclis-i Vâlâ ile Meclis-i Umûmî] memur edildi (22 Ekim 1855). Padişah tarafından kendisine imtiyaz nişanı verildi. Said Paşa’nın oğlunun sünnet düğünü için Reşid Paşa ile birlikte Mısır’a gitti. Döndükten sonra Mustafa Reşid Paşa be­şinci defa sadârete. Kâmil Paşa da ikinci defa Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye baş­kanlığına tayin edildi (13 Haziran 1857).Bu görevden ayrılınca (14 Kasım 1859) kısa bir süre açıkta kaldı. İkinci defa Mecâlis-i Aliyye’ye memur edilen Kâmil Paşa 1861′-de Mısır’a gitti. Vali Said Paşa ile birlikte Medine’yi ziyaret etti. Tahta çıkan Sultan Abdülaziz’i tebrik için bir ara İstanbul’a geldi ve tekrar Mısır’a döndü.