Tarihi Eserler

Yeni Sanat (Art Nouveau) Sanat Akımı, Özellikleri, Temsilcileri, hakkında Bilgi

Süslemeci yanı ağır basan Yeni Sanat’m belirgin özelliği eğri çizgileri kullanmasıdır. Belçika ve Fransa’da bitkisel motifler, Avusturya veİskoç-ya’da ise daha çok geometrik çizgiler ve hareketli soyut biçimler, iki boyutlu, ince, dalgalı, alevleri ya da uçuşan saçlan anımsatacak biçimleriyle, genellikle simetrik olmayan düzenlemelerle kullanılmıştır. Yeni Sanat önce uygulamalı sanatlarda ortaya çıkmıştır. W.Morris’ ve Arthur HMacmurdo’nun (1851-1942) dokumaları,
F.Khnopff ve G.Lemmen’in kitap süsleri, H.Van de Velde’nin duvar kâğıtları, G.Serrurier-Bovy’nin mobilyaları, Emile Gaile (1846-1904) ve Louis Comfort Tiffany’nin (1848-1933) cam eşyaları bu akımın ilk örnekleri sayılır. Resim ve grafik sanatlarda ise Toulouse-Lautrec, G.Klimt, E.Schiele’, F.Hodler, O.Kokoschka ve A. B eardsley’in adları sayılabileceği gibi başka sanatçılann yapıtlarında da yeni Sanat’m etkilerini bulmak olasıdır.

Yeni Sanat mimarlığa V.Horta ile girmiştir. İlk uygulamalan renkli ve ilginç bir gereç kullanımı, simetrik olmayan düzenlemeler, yapı öğelerinin eğri çizgilerle, alışılmamış biçimlerle oluşturulması, süsleme öğelerine fazla yer verilmesi biçiminde olmuştur. Bunu daha sonra az sayıda da olsa yapı öğelerinin, kitle ve mekânlann üçüncü boyutta organik bir heykel gibi biçimlendirildiği örnekler izlemiştir. Demir ve cam gibi çağdaş yapı gereçleri de çok kullanılmıştır. Daha çok paralı sınıfın beğenisine ve alım gücüne dayanan bu akım uzun ömürlü olmamış, yalnız biçimsel özellikleri ilerde, 1950’lerde oluşturulan bazı mimarlık yapıtlarını etkilemiştir.

Yeni Sanat, 20.yy’m başlarında Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid’in mimarı olan Italyan Rai-mondo d’Aronco* aracılığıyla Türkiye’ye girmiş, I.Dünya Savaşı’na değin başka mimarlar tarafından da İstanbul’da, özellikle konut ve apartmanların kimi yapı öğelerinde ve süslemelerinde kullanılmıştır. Belli başlı örnekleri arasında d’Aronco’nun İstanbul’da Tarabya’daki Italyan Büyükelçiliği, Beyoğlu’ndaki Botter Apartmanı ve Beşiktaş’taki Küçük Şeyh Zafir Külliyesi sayılabilir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi