Yasincizade Abdülvehhab Efendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi
Yâsincizâde Abdülvehhâb Efendi (1758-1833) Osmanlı şeyhülislâmı. Seyyid Osman Efendi’nin oğludur. Dedesi Seyyid Mustafa Efendi’nin Ayasofya Camii’nde “Yâsînhan” olmasından dolayı Yâsincizâde lakabıyla şöhret buldu. Gençliğinde Enderûn-ı Hümâyun’a intisap ederek Gelenbevî İsmail Efendi’den aklî ve naklî ilimleri okudu. Ocak 1786’da müderrislik ruûs’unu kazanarak öğretim hayatına başladı. Bayezid ve Yenicami medreselerindeki dersleriyle meşhur oldu. Bu dönemde pek çok talebe yetiştirdi. Çeşitli medreselerde müderrislik yaptıktan sonra kadılık mesleğine geçti. Önce Selanik kadısı oldu; sonra bilâd-ı erbaa kadılığı payesini elde etti. 1811’de elçilikle İran’a gitti; oradaki görevini liyakatle yapması sebebiyle II. Mahmud’un takdirini kazanarak kendisine önce Mekke, daha sonra İstanbul kadılığı payesi verildi. Kısa aralıklarla Anadolu kazaskerliği (1816) ve nakîbüleşraflık (1818) görevlerine tayin edildi; ardından Rumeli kazaskerliği payesini aldı.
Osmanlı Devleti’nin içerde ve dışarda karşılaştığı sıkıntılar ve özellikle isyan hareketleri üzerine toplanan meşveret meclisinde isabetli görüşleriyle padişahın dikkatini çekti ve 28 Mart 1821’de Halil Efendi’nin yerine şeyhülislâmlığa tayin edildi. Bir buçuk yıldan fazla süren meşihatinden sonra 10 Kasım 1822’de azledilerek dokuz ay kadar İzmit’te ikamete mecbur tutuldu. 6 Mart 1828’de, Mehmed Tâhir Efendi’nin yerine ikinci defa şeyhülislâmlığa getirildi. Beş yıla yakın bir süre bu makamda kaldıktan sonra yaşlılığı sebebiyle 8 Şubat 1833’te görevinden ayrıldı. Aynı yılın ramazanında Kadir gecesi vefat etti; Topkapı dışında babasının yanına defnedildi.
Abdülvehhâb Efendi, şeyhülislâmlığı sırasında ilim erbabıyla devletin hak ve menfaatlerini koruyan bir kişi olarak tanınır. Hulâsatü’l-bürhân fi itâati’s-sultân adında hadise dair bir risalesi vardır. Ayrıca hadis usulü ve kelâm ilmine dair çalışmaları bulunmaktadır.
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi