Yang-Tseu Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

YANG-TSEU (İÖ 450-380)

Çinli filozof. Uzun yaşamaya karşı çıkarak kısa verimli bir yaşamın gereğini savunmuş, belli bir yaşta kendini öldürmenin bilgelik olduğunu ileri sürmüştür.

Yaşamı konusunda bilgi yoktur. Düşünceleriyle ilgili bilgiler de Taoculuk öğretisini anlatan Lie-Tseu adlı yapıttan edinilmektedir. Taoculuk yaşamı kutsal ve değerli saydığından, Yang-Tseu’nun görüşleriyle çelişir, bu nedenle o gelenekçi Çin felsefesine karşı çıkan, Taoculuk öğretisine aykırı davranan bir kimse diye nitelenir. Yang-Tseu’nun felsefesi yaşama biçimini içeren, davranışın ve eylemleri sıkı koşullara bağlayan bir ahlak olarak görülür. Ona göre felsefenin görevi yaşam ve davranışlardır, insan ancak eylemsel yaşamı içinde anlaşılabilir.

Yang-Tseu’ya göre uzun yaşamanın önemi yoktur, değerli olan kısa ve verimli, yaratıcılıkla geçen yaşamdır. Uyku, gece, hastalık, çocukluk, aşırı yaşlılık gibi olaylarla geçen süre çıkarılırsa yüz yıllık bir yaşamın bile on, on beş yıla sığdığı görülür. Bir insan için gerçek yaşam budur. Öteki sürenin anlamı yoktur. Bu nedenle yaşamı uzatmaya çalışmak, ölümden kaçınmak, ölümü geciktirecek birtakım yöntemlere başvurmak bilgece bir davranış değildir. Olgun kişi, belli bir süre sonunda, yaşamına kendi eliyle son vermeyi bilendir. İnsan, gerçekte, güçsüz bir varlıktır, yeryüzünde yapabileceği önemli bir iş yoktur. Onun yapacağı en iyi eylem toplumdan uzak kalarak içine kapalı bir yaşam sürmek, o yaşamı da başkalarına gereksinme duyacak duruma gelmeden sona erdirmektir.

Başkalarını egemenlik altına almaya çalışmak, kendi düşüncelerinin etkisiyle başkalarını yönlendirmek bilgelik değildir. “Bilgelik, bir koyuna bile egemen olmamaktır”. Nitekim bir güdücünün sürüyü yönettiğini sananlar hep aldanırlar, “çünkü sürüyü oluşturan hayvanlar güdücünün istencine değil, kendi doğal eğilimlerine göre davranır”.

Yang-Tseu’nun öğretisi Çin düşüncesinde kötümserlik anlayışının kaynağı sayılır. Geleneksel Çin felsefesine bağlı kalanlar, onun görüşlerini benimsemenin felsefeye karşı çıkış olduğunu ileri sürerler.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi