Edebi Şahsiyetler

Yakut el Musta’sımi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

YÂKÛT-İ MUSTA’SIMÎ (1209-1298)

Arap, hattat. İslam yazısına hareketlilik ve güzellik getiren ilk büyük hattattır.

Cemâleddin Yakut’un doğum ve ölüm tarihleri kesin değildir. Yaşamı üstüne de bilgi azdır. Bazı kaynaklarda 89 yıl yaşadığı yazılır. Bazı kaynaklara göre Türk asıllı olup Amasya’da doğmuştur. Son Abbasi halifesi Musta’sım’m kölesi olarak Bağdat’ta yetişti. Yazıyı önce Abdülmümin, sonra da Şeyh Habîb’ten meşkederek ilerledi. Kendinden önce yazıyı geliştiren öncülerden İbn Bevvâb’ı ( ? – 1032) aşarak adını duyurdu. Yazısının güzelliğinden dolayı halifenin divan kâtipliğinde bulundu. Bu yüzden Musta’sımî adım aldı. Abbasi Devleti’nin yıkılmasından sonra İlhanlı hükümdarı Hülagû ve Gazan Han ile vezir Cüveynî’nin hizmetinde çalıştı ve devlet büyüklerinin çocuklarına dersler verdi. Ünü daha sağlığında İslam dünyasına yayıldı ve yazısı Yâkûtî adıyla anıldı.

Yâkût, İslam yazısında devrim yaratan üçüncü hattattır. Döneminde birbirinden küçük farklarla ayrılan çeşitli yazıların sayısını altıya indirmiş ve bunlar aklam-ı sitte adıyla İslam’ın temel yazıları olmuştur. Yâkût yazıya hareketlilik ve güzelliğin yanı sıra geometrik ölçüler de getirmiştir. Hızlı yazmakta usta olan ve kaynaklarda 364 tane Kuran yazdığı belirtilen Yâkût’un yapıtları bugün dünyanın çeşitli kitaplık ve müzelerinde bulunmaktadır.İstanbul’da da Topkapı Sarayı, Türk ve İslam Eserleri müzeleriyle İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde yapıtları vardır.

Yâkût’un en tanınmış öğrencileri Ergun Kâmilî, Nasrullah Tabıb, Yusuf Meşhedî, Mübarekşah b. Kutb-ı Tebrizî, Seyyid Haydar, Ahmed b. Suhreverdî’dir ve bunlar hat tarihinde esâtîz-i sitte (altı üstad) olarak anılırlar.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi