WordPress veri tabanı sorunu: [Disk full (/var/tmp/#sql_4a81b_0.MAI); waiting for someone to free some space... (errno: 28 "No space left on device")]
SHOW FULL COLUMNS FROM `unaqb_options`

Yakub Kadri Karaosmanoğlu Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri – Sosyolojisi.com
Edebiyat

Yakub Kadri Karaosmanoğlu Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Yâkûb Kadri Karaosmanoğlu. Yazar, şair, gazeteci, diplomat ve siyasetçi. 1888’de Kahire’de doğdu, 13 Aralık 1974 Ankara’da öldü.

İzmir İdadisi’nden sonra öğrenimini İskenderiye’deki Fransız Frerler Mektebi’nde sürdürdü. 1908 yılında İstanbul’a geldi. Bir süre Hukuk Mektebi’nde okudu. İzmir’den okul arkadaşı Şahabettin Süleyman’ın aracı lığıyla Fecr-i Âtî kurucuları arasında yer aldı (1909). Sanatın “şahsi ve muhterem” olduğunu ileri süren ve bireyci Fransız yazarlarını örnek alan bu topluluğun ilkelerine uygun eserler verirken eleştiri yazılarıyle de akımın savunuculuğunu yapıyordu. Bu dönemdeki mensur şiirleri, hikâyeleri, hayat ve toplum karşısında olumsuz bir tutumu yansıtıyordu. Balkan Savaşı ve onu izleyen I. Dünya Savaşı’nın acılı yılları yurt gerçeklerini yakından tanımasına ortam hazırladı. Böylece Türkiye’nin yaşadığı tarih ve siyaset serüvenini canlandıran, toplumsal sorunlarını ele alan eserler vermeğe başladı. II.Abdülhamid döneminden başlayan üç kuşağın serüvenini, toplumda meydana gelen çözülüş ve yıkılışı, batı taklitçiliğini konu edinen Kiralık Konak’ı yayımladı (İkdam gazetesinde tefrika edilişi: 1920). Bunu, bir bektaşi dergâhı çevresindeki yaşantıyı dile getiren, bu kurumdaki ahlâk çöküntüsünü gösteren Nur Baba (Akşam gazetesinde tefrika edilişi: 1921) romanı izledi. Mütareke yıllarında İstanbul’da İkdam gazetesinde yayımladığı etkili yazılarla Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen Yakup Kadri 1921’de Ankara’ya gitti. Savaş içinde Anadolu’yu gerçek yönüyle yakından girmesi, konusunu Kurtuluş Savaşı ile köy yaşantısından alan ve en güçlü eserlerinden sayılan Yaban’ı (1932) kaleme almasına olanak verdi. Büyük Zafer’den sonra Mardin milletvekili (1923-1931) olarak TBMM’de görev aldı. Daha sonra Manisa milletvekili (1931-1934) oldu. Ciğerlerinden tedavi olmak için iki kez gittiği İsviçre’deki izlenimleri Alp dağlarından (1926) adlı yazı dizisine kaynak olmuştu. Bu yazılar ve 1913-1919 yıllarında kaleme aldığı Miss Chalfrin’in albümünden başlıklı yazı dizisi doğu ve batı uygarlıklarını birbiriyle karşılaştırıyor. yeni Türkiye’nin taklitçi olmadan ve hakları çiğnenmeden uygarlık değiştirmesi üzerinde duruyordu. Türk devrimi üzerindeki yorum ve önerilerini 1932’de kurucuları arasında yer aldığı Kadro dergisinde ortaya koydu; bu yazılarında toplumcu görüşü dile getiriyordu. Hüküm Gecesi’nde (1927) İttihat ve Terakki yönetimini konu edinerek Meşrutiyet’ten sonraki Osmanlı siyaset hayatının zayıf noktalarını işaret etmiş, Sodom ve Gomore’de (1928) Mütareke İstanbulu’nun işgalcilerle işbirliği yapan çıkarcı çevrelerini konu edinmişti. Kadro döneminde Cumhuriyet Türkiyesi’nin ve devrimlerin çözümlenmesi, değerlendirilmesiyle uğraşıyordu. Kadro’nun dünya görüşünün Marksizm diye yorumlanması bu hareketin sona ermesine ve Yakup Kadri’nin elçilik göreviyle Türkiye’den uzaklaştırılmasına yol açtı. Tiran (1934-1935), Prag (1935-1939), La Haye (1939-1940), Bern (1942-1949, 1951-1955), Tahran’daki (1949-1951) görev yıllarının anıları sanatçının Zoraki diplomat (1955) kitabında dile getirilmiştir.

27 Mayıs’tan sonra Kurucu Meclis üyeliği yapan yazar yeniden Manisa milletvekilliğinde bulundu (1961-1965). Bu sırada Ulus gazetesinin başyazarlığını da yaparak politika faaliyeti gösterdi. Çocukluk anılarını veren Anamın Kitabı (1957), Kurtuluş Savaşı anılarını veren Vatan yolunda (1969) kitaplarından sonra yazı hayatını Gençlik ve edebiyat hatıraları (1969), Politikada 45 yıl (1968) eserleriyle sürdürdü. Son yıllarında hâtıralarını kaleme aldı. 13 Aralık 1974’te Ankara’da öldü. İstanbul-Beşiktaş Yahyâ Efendi Mezarlığına defnedildi.

Yakup Kadri romanlarında çeşitli kahramanlar ve serüvenler aracılığıyle, türlü tutkular, durumlar, tipler canlandırarak Türk toplumunun XIX. yy. sonundan XX. yy. ortasına kadar gelen yaşantısını, ülkülerini ve umut kırıklıklarını dile getirmiştir. II. Abdülhamid’in baskılı idaresinin özgürlük arayışıyle yabancı ülkelere sürüklediği kuşağın bunalımlarını anlatan Bir Sürgün’ü (1937), olayların sıralanışı bakımından Kiralık konak (1922), Hüküm gecesi (1927), Nur Baba (1922), Sodom ve Gomore (1928), Yaban (1932) izler. Zincirin son halkaları, Kurtuluş Savaşı’nı ve daha sonra devrimleri gerçekleştiren kadronun yeni başkentteki yaşantılarını, ülkülerinden uzaklaşarak çıkar kaygısına saplanmalarını konu edinen Ankara ile aynı kişilerin serüvenlerini de konu edinerek onun devamı olan Panorama’dır (1953-1954). Devrim yılları demokratik düzenin benimsenişi, aydınların devrime ihaneti, parti çekişmelerinin halkın çıkarlarını savunma yolundan uzaklaşmasını konu edinen Panorama anlatım bakımından yazarın daha önceki romanlarından ayrılır. Bu romanda kalabalık bir kahraman kadrosunun çevresinde çağın bir panoramasını veren olaylar birbirine eklenir.

Yakup Kadri kendi çağları içindeki yerlerini. çalışmalarını, etkilerini ve kişiliklerini ele alarak iki biyografi kitabı yayımlamıştır: Ahmet Hâşim (1934), Atatürk (1946). Hikâyeleri Bir Serencam (1913), Rahmet (1923), Milli Savaş Hikâyeleri (1947)  kitaplarındadır. Mensur şiir adı verilen ve özenli bir anlatışla yazılmış denemeleri Erenlerin Bağından (1922), Okun Ucundan (1940) adlarıyle yayımlandı.

Eserleri (başlıca)

Roman
• Kiralık Konak (1922), • Nur Baba (1922), • Hüküm Gecesi (1927), • Sodom ve Gomore (1928), • Yaban (1931), • Ankara (1934), • Bir Sürgün (1937), • Panaroma (2 cilt)1953), • Hep O Şarkı (1956)

Öykü
• Bir Serencam (1914), • Rahmet (1923), • Milli Savaş Hikâyeleri (1947)

Şiir
• Erenlerin Bağından (1922), • Okun Ucundan (1940)

Oyun

• Nirvana (1909), • Veda (1929), • Sağnak (1929), • Mağara (1934)

Hayat öyküsü
• Zoraki Diplomat (1955), • Anamın Kitabı (1957), • Vatan Yolunda (1958), • Politikada 45 Yıl (1968),
• Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (1970)

Monografi

• Ahmet Haşim (1934), • Atatürk (1946)

Makale
• İzmir’den Bursa’ya (1922, Halide Edip, Falih Rıfkı Atay ve Mehmet Asım Us ile birlikte), • Kadınlık ve Kadınlarımız (1923), • Seçme Yazılar (1928), • Ergenekon (iki cilt, 1929), • Alp Dağları’ndan ve Miss Chalfrin’in Albümünden (1942)