William Graham Sumner Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SUMNER, William Graham (1840-1910)

ABD’li sosyolog. Ülkesinde sosyolojinin kurucularındandır.

30 Ekim 1840’da New Jersey Eyaleti’nde Paterson’da doğdu, 12 Nisan 1910’da aynı eyalette Engle-wood’da öldü. 1863’te Yale College’ı bitirdikten sonra Avrupa’ya giderek 1864-1866 arasında Göttingen Üniversitesi’nde eski diller ve tarih, Oxford Üniversitesi’nde tanrıbilim ve felsefe öğrenimi gördü. ABD’ye dönüşünde 1867’de Yale College’da ders vermeye başladı. 1869’da New York ve Morristown kentleri kiliselerinin rahipliğine atandı. 1872’de Yale Üniversitesi’nde siyaset ve sosyal bilimler profesörü olarak göreve başladı. 1909’a değin sürdürdüğü bu görevi sırasında ABD üniversitelerinde ilk kez sosyoloji dersi veren kişi oldu; Yale Üniversitesi’ni sosyolojide söz sahibi okullardan biri durumuna getirdi.

iktisadi liberalizmin koyu bir savunucusu olan Sumner, devletin ekonomiye müdahalesine son verilmesi ve sosyal hizmet harcamalarının kaldırılması amacıyla çeşitli siyasi ve düşünsel etkinliklerde bulundu. Devletin iktisadi alanı denetim altına almaya çalışmasının, arz ve talep yasalarının doğal işleyişini bozduğunu, devletin ekonomiye müdahalesi ve toplumsal hizmetler için gerekli harcamaların “unutulan insan” adını verdiği orta sınıfın ağır biçimde vergilendirilmesiyle sağlandığını ileri sürdü. Sumner’in “unutulan insan” sloganı F.D.Roosevelt tarafından 1932 başkanlık seçimleri kampanyası sırasında da kullanıldı.

Sumner 1890’da geçirdiği bir hastalığın ardından siyasi etkinliklerinden uzaklaşarak bilimsel çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. Siyasi ve toplumsal görüşleri İngiliz düşünür H.Spencer’in geliştirdiği Sosyal Darwinizm’in büyük ölçüde etkisi altında biçimlenen Sumner, insanlar arasında eşitsizliğin doğal olduğunu, var olma mücadelesi ve doğal ayıklanma yasasının insan toplulukları için de geçerli olduğunu savunmuştur. Topladığı çok sayıdaki antropolojik veriyi de kullanarak, toplumsal kuramların kökeni ve evrimi üzerine Folkways (“Bir Ulusa Özgü Adetler”) adlı kitabını yazmıştır.

Sumner bu kitabında görenek (usage), töre (mo-re) ve âdet (custom) gibi insanlara özgü ortak hareket etme biçimlerinin toplumsal yaşamdaki rolleri ve evrimi üzerine bir kuram geliştirmiştir. Sumner’a göre görenek ve töreler toplumsal olayların ve oluşumların açıklamasında kullanılacak belli başlı öğelerdir. İnsanın yaşamak ve var olmak için açlık, cinsel istek, tutku ve korku gibi dürtülerine gösterdiği güdüsel tepkiler zaman içinde rastlantısal olarak en uygun hareket biçimlerini doğururlar. Bu hareketlerin tekrarı bireyde alışkanlığı, insan topluluğunda ise âdeti doğurur. Görenekler ve âdetler zamanla zayıflar, yok olur ve yerlerini başkalarına bırakırlar. Görenekler ve âdetler bireysel ve toplumsal davranışları büyük ölçüde denetlerler, yaşamla ilgili felsefi düşüncelere kaynaklık ederler. Töreler ise âdetler ve kurumsal düzenlemeler bütünüdür. Kuramların ve yasaların yanı sıra, insanların dünya görüşleri, yaşam felsefeleri, hukuk ve ahlak hep törelerden doğar. Sumner’a göre yaşamın her evresinde toplumsal oluşumlara ve düşünce biçimlerine egemen olan töreler akılcı uygulamalardan değil, doğal dürtülerden kaynaklanırlar. Bu nedenle toplumsal olayları ve oluşumları belirleyen var olma mücadelesidir.

Sumner, L.F.Ward,F.H.Giddings ve A.W.SmalP la birlikte ABD’de gelişen sosyolojinin “büyük dörtlü” olarak anılan kurucularındandır.

• YAPITLAR (başlıca): Folkways, 1907, (“Bir Ulusa Özgü Âdetler”); The Science of Society, (ö.s.), A.Keller (der.), 4 cilt, 1927-1928, (“Toplum Bilimi”).

• KAYNAKLAR: Davie,M.R.,William Graham Sumner, 1963; Starr, H.E., William Graham Sumner, 1925.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi