William Edward Burghardt Du Bois Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Afrika kökenli tüm insanların bağımsızlıkları için ortak hareket etmeleri gerektiği düşüncesinden kaynaklanan Pan-Afrikanizm hareketi için de çalışan Du Bois, 1900’de Londra’da yapılan ilk Pan-Afrikan Konferansı’nm başkan yardımcısıydı. 1919-1927 arasında toplanan dört Pan-Afrikan Konferansı’nın düzenlenmesinde de büyük rol oynadı.

Du Bois, dönemin en etkili siyah önderi Booker T.Washington’ı eleştirerek ona karşı oluşturulan “Ni-agara Hareketi”nin kurucuları arasında yer aldı. 1909’da iç çekişmeler ve Washington’m muhalefetiyle zayıflayan örgütün yerine National Association for Advancement of Colored People-NAACP’nin (Beyaz Olmayanların Gelişimi İçin Ulusal Birlik) kurulmasına öncülük etti. NAACP’nin araştırma müdürü, yönetim kurulu üyesi ve bu birliğin aylık gazetesi Crais’in yayın yönetmeni olan Du Bois, aynı zamanda 1910-1912 arasında Sosyalist Parti üyeliği de yaptı.

1934’te görüş ayrılıkları nedeniyle NAACP’den ayrılan Du Bois, Atlanta Üniversitesi’ne döndü ve sosyoloji bölümü başkanlığına getirildi. 1940’ta ırk ve
kültür konularına yer veren Pbylon adında bir dergi yayımladı. 1944-1948 arasında araştırma müdürü olarak yeniden NAACP’ye döndü.

Birleşmiş Milletler’in 1945’teki kuruluş kongresinde danışman olarak bulunan Du Bois, BM’de Amerikalı siyahların sorunlarının gündeme gelmesini sağladı. 1950’de Amerikan İşçi Partisi’ndenNetvYork senatörlüğü için adaylığını koyan Du Bois hakkında 1950’de bir dış gücün ajanı olduğu gerekçesiyle dava açıldı. 1961’de Komünist Parti’ye girdi, aynı yıl daha önce Pan-Afrikanizm hareketinde birlikte çalıştığı Ghana Cumhurbaşkanı Kwame Nkrumah’ın isteğiyle Ghana uyruğuna geçti ve oraya yerleşti, Encyclopae-dia Africana’mn yönetmenliğini yaptı.

DuBois önce,ırk ayrımı sorunununçözülebilmesi için sosyal bilimler dalında araştırmalara gerek olduğuna inanırken, daha sonra siyahlar aleyhindeki yasalar karşısında sosyal değişimin ancak protesto hareketleri ve direnişlerle elde edilebileceği sonucuna vardı. Bu nedenle siyahların çok çalışarak beyazlar gözünde saygınlık kazanması gerektiğini savunan B.T.Washington’a karşı çıktı. 1930’larda ise, siyahların yoksulluğa karşı, kooperatiflerden oluşan ayrı bir grup ekonomisi kurmaları gerektiğini savundu.

• YAPITLAR (başlıca): The Suppression of the African Slave Trade to the United States of America, 1638-1870, 1895, (“Afrika Köle Ticaretinin ABD’ye Baskısı, 1638-1870”); The Philadelphia NegrotA Social Study, 1899, (“Philadephia’lı ZenciıSosyal Bir Çalışma”); The Souls of Black Folk, 1903, (“Siyah Halkın Ruhu”); The Negro, 1915, (“Zenci”);- The Gift of Black FolktNegroes in the Making of America, 1924, (“Siyah Halkın Ödülü :Amerika’nın Kuruluşunda Zenciler”); Black Reconstruction in America, 1860-1880, 1935, (“Amerika’da Siyahların Kalkınması, 1860-1880”); Black Folk Then and Now, 1939, (“Siyah Halk, Eskiden ve Şimdi”); Dusk of Dawn, (otobiyografi), 1940, (“Şafak Zamanının Karanlığı”); Color and Democracyt Colonies and Peace, 1945, (“Renk ve Demokrasi: Sömürgeler ve Barış”); The World and AfricatAn Inquiry into the Part Which Africa Has Played in the World History, 1947, (“Dünya ve Afrika: Afrika’nın Dünya Tarihindeki Rolü Konusunda Bir Araştırma”).

• KAYNAKLAR: F.L.Broderick, W.E.B. Du BoistNegro Leader in a Time of Crisis, 1959;E.M.Rudwick, W.E.B. Du Boist Propagandist of the Negro Protest, 1968.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi