William Congreve Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

CONGREVE, William (1670-1729)

İngiliz, oyun yazarı. Yapıtlarıyla Restorasyon Dönemi İngiliz tiyatro dilinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

24 Ocak 1670’te Leeds yakınlarında, Bradsey’de doğdu, 19 Ocak 1729’da Londra’da öldü. Babası askeri bir görevle İrlanda’ya atanınca, ailesi oraya yerleşti. 1681’de Kilkenney School’da öğrenciyken, büyük yergi ustası Swift’le karşılaştı, aralarında yaşam boyu süren bir dostluk kuruldu. Congreve, Swift’in peşinden Dublin’e gitti, öğrenimini Trinity College’da sürdürdü. Bu yıllarda Smock Alley Tiyatrosu nun tüm oyunlarını izledi. 1691’de Londra’ya gitti, Middle Temple’a girdi ve hukuk okumaya başladı. Ertesi yıl ilk yapıtı olan Incognita (“Kılık Değiştirme”) romanı yayımlandı. Ünlü tiyatro yazarı DrydenTa tanıştı ve onun gözetiminde ürünler verdi. İlk oyunu The Old Bachelour (“Müzmin Bekâr”) 1693’te sahnelendi, büyük ilgi gördü. 1700’de sahnelenen The Way of the World (“Dünyanın Gidişi”) beklediği ilgiyi görmedi. Congreve, bundan sonra opera metinleri yazmak dışında tiyatroyla ilişkisini kesti. 1705’te devlet memuru oldu ve buradan aldığı maaşla geçinmeye başladı. 1710’da bütün yapıtlarım üç cilt halinde yayımladı. Yaşamının son yirmi yılını Marlborough Düşesi’yle birlikte geçirdi. Sağlığı kötüleyip, gözleri körlük derecesinde bozulunca, kaplıcalarda tedavi olmak üzere Bath’a gitti. Bu sırada bir kaza geçirdi ve bir daha sağlığına kavuşamadı.

Congreve, Restorasyon döneminin önde gelen oyun yazarı Sir George Etherege’in yolunu izlemiştir. Yazdığı töre komedileriyle (comedy of manners) büyük övgü toplamış, konularını parlak ve ince bir alayla ele aldığı yapıtları, İngiliz tiyatrosunun en sevilen oyunları arasına girmiştir. Oyunlarında, dönemin soylularının yaşam biçimlerini, zevklerini, püri-ten ve tutucu orta sınıf karşısında takındıkları özgürlükçü tutumu yansıtmıştır.

Etherege’in etkisinde kalmış olmakla birlikte, oyunlarında konunun yalınlığı dikkat çeker. Etherege’in ve öteki Restorasyon yazarlarının oyunlarında konuya verilen büyük önemin yerini Congreve’de süslü ve zekice yazılmış diyalogların aldığı, onun asıl önemi dile vermiş olduğu izlenir.

• YAPITLAR (başlıca): Oyun: The Old Bachelour, 1693, (“Müzmin Bekâr”); The Double Dealer, 1694, (“Sahtekâr”); Love for Love, 1695, (“Aşk Uğruna Aşk”); The Mourning Bride, 1697, (“Yaslı Gelin”); The Way of The World, 1700, (“Dünyanın Gidişi”). Roman: lncognita, 1692, (“Kılık Değiştirme”).

• KAYNAKLAR: E.I. Avery, Congreve’s Plays on The Eıghteenth Century Stage, 1951; D. Schmid, William Congreve, 1965.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi