Walter Pater Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PATER, Walter (1839-1894)

İngiliz eleştirmen ve deneme yazarı. Estetik konusundaki görüşleriyle yaşadığı dönemde etkili olmuştur.

Walter Horatio Pater, 4 Ağustos 1839’da Londra’nın batısında Shadwell’de doğdu, 30 Temmuz 1894’te Oxford’da öldü. 1858’de girdiği Oxford Üniversitesi’ndeki Queen’s College’ı 1862’de bitirdi. 1864’te İtalya’ya yaptığı bir gezi sırasında Rönesans felsefesini ve sanatını yerinde inceleme olanağı buldu. 1869-1871 arasında Fortnightly Review dergisinde yayımlanan ve Rönesans dönemi sanatçılarını incelediği denemeleri, daha sonra Studies in the History of the Renaissance adlı yapıtını oluşturdu. Bu denemelerde yeni bir estetik anlayışı ortaya koyan Pater, özellikle Leonardo Da Vinci’nin Mona Lisa’sına ilişkin gözlemleri ile ilgi çekti. 1882’den sonra bir süre Roma’da ve Londra’da yaşadı ise de daha sonra Oxford’a dönerek ölümüne dek üniversitede kaldı.

Pater 1835’lerde Fransa’da Theophile Gautier’nin başlattığı “sanat için sanat” görüşünün İngiltere’ deki en önemli izleyicilerindendi. Toplumsal, siyasal ya da ahlaksal kaygılar gütmeyen bu akıma göre içerik önemsenmediğinden, amaç, yapıtı biçimsel yetkinliğe ulaştırmak olarak ortaya çıkıyordu. Platon’dan Hegel’ e dek değişik düşün akımlarını ve dünya görüşlerini inceleyen Pater, Hıristiyan inançlarına karşı da kuşkucu bir tutum takınmıştı. Bu dinin ilk yayılma dönemlerindeki Roma’yı konu alan Marius the Epicurean (“Epikurosçu Marius”) adlı romanında, Hıristiyanlık’la ilk kez karşılaşan tanrıtanımazların çelişkilerini yansıtırken, gerçekte kendi ikilemini açığa vuruyordu. Pater, sanat ve yaşam konusundaki düşüncelerini en iyi biçimde ortaya koyduğu bu yapıtında, ahlaksal görüşlerini de açıklayarak kişileri yalnızca dünya zevklerine yönelttiği gerekçesiyle hedef olduğu eleştirileri bir ölçüde yanıtlamıştır. Estetik konusundaki görüşleriyle Oscar Wilde’ı da etkilemiş olan Pater’in çevresinde, kendisini izleyen birçok genç sanatçı ve eleştirmen vardı.

Pater eleştirmen olarak izlenimci ve öznel bir tutum benimsemiştir. Yapıtın tümünü değil de yalnızca belirli özelliklerini ele alması nedeniyle zaman zaman yapıtın özünden uzaklaştığı görülür. Geniş, canlı düş gücü ile en ince ayrıntıları ustalıkla anlatmış, romantik bir şairde rastlanabilecek duyarlı üslubuyla
düzyazıya şiirsel bir boyut katmıştır. Ancak yapıtlarının tümünde bu anlatım gücünü aynı tutarlılıkla sürdürememiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Deneme-Inceleme: Studies in the History of the Renaissance, 1873, (“Rönesans Tarihi Üzerine İncelemeler”); Imaginary Portraits, 1887, (“Düşsel Portreler”); Appreciations with an Essay on Style, 1889, (“Değerlendirmeler ve Üslup Üzerine Bir Deneme”); Plato and Platonism, 1893, (“Platon ve Platonculuk”); Miscellaneous Studies, (ö.s.), 1895, (“Çeşitli İncelemeler”). Roman: Marius the Epicurean, 2 cilt, 1885, (“Epikurosçu Marius”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi