Walter Andrae Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
ANDRAE, Walter (1875-1956)
Alman mimar arkeolog, müzeci. Mezopotamya arkeolojisine katkıda bulunmuştur.
18 Şubat 1875’te Leipzig’de doğdu, 28 Temmuz 1956’da Berlin’de öldü. Babası yüksek yapı danışmanı idi. Liseden sonra Dresden Yüksek Teknik Okulu’n-da mimarlık ve mühendislik eğitimi gördü. Andrae 1899 yılında Koldewey kendisini Babil ekibine çağırdığında, sağlam bir mimarlık eğitimi görmüş 23 yaşında genç bir uzmandı. Bu ekiple birlikte 1899-1903 arasında Babil, 1902-1903 arasında Fara ve Abu Hatab; Hatra ve Kar-Tikultu Ninurta kentlerinde kazılar yaptı. 1903-1914 arasında Asur’daki Alman kazılarını yönetti. Bu kazılarda dönemin en ileri tekniklerini uyguladı. Kalıntıları bulundukları ortamdan koparmadan, tüm ayrıntılı bilgilerle tespit edilmesini sağladı. Tabakaların tarihlendirilmesini yaptı. Bu çalışmalara paralel olarak tüm Mezopotamya’yı araştırdıktan başka Mısır, Küçük Asya ve Hindistan’ da, İndus ve Ganj nehirleri arasında tetkik gezileri yaptı.
I. Dünya Savaşinda Fransa’da ve doğu cephesinde savaşan Andrae, 1921’de Berlin Müzesi’nin Eski Ön Asya Bölümü Müdürü oldu. Bu yıllarda, Alman kazılarının sonuçlarının yayımlanması çalışmasına hız verdi. Yayınları Mezopotamya arkeolojisine, dilbilimine ve yapı tekniğine yeni ufuklar açtı. Yayınlarında, döneminin fotoğrafla tespit olanaklarının kısıtlılığını kuvvetli desen ve suluboya ile gidererek kazı buluntularını tüm zenginliği ile tanıttı. Buluntulara yorum getirdi. Pek çok yapı için rekonstrüksüyon denemeleri yaptı; bu konuda öne sürdüğü teklifler günümüzde de geçerliliğim korumaktadır.
1928’de Berlin Müzesi’nin Ön Asya Bölümü müdürlüğüne getirildi. O güne değin müzenin bodrum katında sıkışık bir durumda olan Ön Asya Bölümü’ne Berlin Müzesi’nin yeni yapısında seçkin bir yer ayrılmasını sağladı; bunu planlayarak, yapımını gerçekleştirdi. Böylece Ön Asya Bölümü’ne ait salonlarda kazı buluntularının gün ışığına çıkarılmasını başardı. Babil iştar kapısı ve tören yolunu, Asur Part Sarayı’nın ön avlu cephesini canlandırdı. Zincirli kenti kale kapısını orjinal ölçütlerine göre yeniden inşa etti. Dağınık Uruk buluntularını bir araya getirerek mozaik süslü yapı cephesini yeniden kurdu. Andrae bu çalışmaları ile müzecilik alanında büyük hizmet vermiştir.
Andrae, bu yıllarda da, yayın çalışmalarını sürdürmüştür. Berlin Müzesi’nin yıllıklarında, Mittei-lungen der Deutschen Orient-Gesellschaft ve Ze-itschrift für Assyriologie dergilerinde makaleleri çıkmıştır. 1953-1956 yılları arasında Asur kazılarına ilişkin çalışmalarını, Die ^Vohnhaeuser (“Evler”); Graeber und Grufte (“Aile Mezarları”); Die Palaste (“Saraylar”); Die Heilîgtümer des Gottes Assur und der Sin-Şamos Tempel (“Asur Tanrısinm Mabedi ve Sin-Şamos Tapmağı”) başlıkları altında dört cilt halinde yayımlamıştır. Tüm bu çalışmalarından ötürü, Andrae ile Asur adlan birlikte anılır. 1923 yılında, Berlin Teknik Universitesi’nde yapı tarihi kürsüsüne profesör oldu ve bu görevi 1951’de emekli oluncaya değin sürdürdü. Bu görevindeki başarılarından dolayı, Berlin Teknik Üniversitesi şeref senatörü seçildi ve Alman Cumhuriyeti’nin liyakat madalyası ile ödüllendirildi.
I. Dünya Savaşı’ndan sonra On Asya’da çalışan Alman ekipleri için vazgeçilmez bir danışman olan Andrae, ölümüne dek Alman Arkeoloji Enstitüsü’ nün merkez idare kurulunda çalıştı. 1926’da yapı tarihini araştıran bir kurum olan Koldewey Derneği’ ni kurdu ve dört yıl müdürlüğünü yaptı. Alman Doğu Cemiyeti’ni yönetti.
Andrae, gerek kazılarıyla gerekse yayınlarıyla Mezopotamya, özellikle de Asur arkeolojisi alanında kalıcı izler bırakmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Hatra, 1908-1912; Der Anu-Adad Tempel in Assur, 1909, (“Asur’daki Anu-Adad Tapmağı”); Die Festungsuıerke von Assur, 1913, (“Asur’daki Kaleler”); Die Stelenreihen in Assur, 1913, (“Asur’daki Mezar Taşları”); Die Archaiscben Ischtar-Tempel in Assur, 1922, (“Asur’daki Arkaik Iştar Tapınağı”); Farbige Keramik aus Assur, 1923, (“Asur’da Renkli Çömlekçilik”); Hethitische Inschriften auf Bleistreifen aus Assur, 1924, (“Asur’da Kurşun Levhalar Üzerindeki Hitit Yazıtları”).
• KAYNAKLAR: E.Heinrich, W eh des Orıents, 1957; E. Kühnel, Berlmer Museen, 1956-1957; A. Parrot, Syria, 1957; E. Weidner, Archiv für Orientforschung, XVIII, 1957.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi