Vladimir K. Zworykin Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

ZWORYKIN, Vladimir Koşma (1889-1982)

Rus asıllı ABD’li elektrik mühendisi. Televizyonun geliştirilmesindeki önemli katkılarıyla tanınır.

30 Temmuz 1889’da Moskova’nın doğusundaki Murom kentinde doğdu, 29 Temmuz 1982’de New Jersey Eyaleti’ndeki Princeton’da öldü. 1912’de St.Petersburg (bugün Leningrad) Teknoloji Enstitüsü’nden elektrik mühendisliği diplomasını alıp, aynı okulda fizik profesörü Boris Rosing’in yanında bir yıl asistan olarak çalıştı. 1913’te Paris’teki College de France’ta Paul Langevin’in yanında lisansüstü çalışmasına başladıysa da, I.Dünya Savaşı’nın çıkması üzerine ülkesine dönerek orduya katıldı. 1919’da ABD’ye yerleşti, ertesi yıl da Westinghouse Elektrik Şirketi’nde çalışmaya başladı. 1926’da, ABD uyruğuna geçtikten iki yıl sonra, Pittsburgh Üniversitesi’n-den doktora derecesini aldı. 1929’da Radio Corporation of America’da (RCA) elektronik araştırmalarının başına, 1947’de de şirketin başkan yardımcılığına getirildi. 1954’te RCA’dan emekliye ayrılarak New York’taki Rockefeller Tıp Araştırmaları Enstitüsü’n-de (bugün Rockefeller Üniversitesi) Tıp Elektroniği Merkezi’nin yöneticiliğini üstlenen ve bu görevi 1962’ye değin sürdüren Zworykin, 120’yi aşkın buluşunun patentini almış, 1966’da ABD’nin Ulusal Bilim madalyasıyla ödüllendirilmiştir.

Zworykin’in “ikonoskop” adını verdiği kamera tüpünü (lambasını) bulması, pratik televizyon sistemlerinin doğuşunda çok önemli bir gelişmeyi simgeler. Daha önceki televizyon sistemleri, örneğin 1907’de Boris Rosing’in, 1924’te Baird’in geliştirdiği sistemler, Nipkow delikli çarkı ya da döner ayna gibi hareketli mekanik öğeleri içerdiğinden pek pratik değildi. Zworykin’in 1923’te patentini almak için başvurduğu ikonoskop tüpü, İskoçyalı elektrik mühendisi A.A.Campbell Swinton’ın 1911’de ortaya atmış olduğu ilkeye dayanıyordu. İkonoskopta, iletilecek sahnenin optik görüntüsü, bir mercek yardımıyla, gümüş ve sezyum oksit beneklerinden oluşmuş bir mozaik üzerine düşürülüyor, görüntünün aydınlık noktalarındaki benekler fotoelektrik etkisiyle elektron kaybederek artı yüklü duruma geldiğinden, mozaiğin üzerinde bu kez elektrik yüklerinden oluşmuş bir “görüntü” meydana geliyordu. Bu mozaik bir elektron demetiyle taranınca, üzerine demetin düştüğü her benek, kazanmış olduğu artı yükü kaybederken, bu yükle, yani görüntünün o noktasına düşen ışığın şiddetiyle orantılı bir potansiyel farkını mozaiğin arka tarafına yerleştirilmiş bir metal levhaya aktarıyor, böylece, iletilecek görüntü bir elektrik sinyaline dönüştürülmüş oluyordu. Kamera tüpü olarak ikonoskopu kullanan Zworykin, alıcıda resim tüpü (görüntü lambası) olarak da Braun’ın 1897’de gerçekleştirdiği katot ışınlı tüpün geliştirilmiş bir türünü kullanarak, tümüyle elektronik ve pratik ilk televizyon sistemini 1932’de çalıştırmayı başardı. Kamuya yayın yapan ilk televizyon sistemi 1936’da İngiltere’de kuruldu. Bu sistemde kamera tüpü olarak, Zworykin’in ikonoskopunun geliştirilmiş biçimi olan ve “emitron” adı verilen bir tüp kullanılıyordu. Bugünkü televizyon sistemlerinde kamera tüpü olarak ikonoskop yerine çok daha gelişkin aygıtlar olan “görüntü ortikonu” ve “vidikon” tüpleri kullanılmaktadır.

Zworykin elektron mikroskopunun geliştirilmesine de önemli katkıda bulunmuş kızılötesi ışınlara duyarlı olduğu için karanlıkta “görmeyi” sağlayan, bu nedenle de özellikle askeri amaçlarla kullanılan bir kamera tüpü geliştirmiştir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi