Vitus Bering Kimdir, Hayatı, Keşifleri, Hakkında Bilgi

BERING, Vitus (1681-1741)

DanimarkalI kâşif. Asya ile Amerika kıtalarım ayıran Bering Boğazı’nı bulmuş, Alaska’yı keşfederek Ruslar’ın bu bölgede yıllar süren egemenliğine yol açmıştır.

Vitus Jonassen Bering (ya da Behring) 1681’de Horsens’te doğdu. Çok çocuklu, yoksul bir ailenin oğluydu; küçük yaşta yaşamım denizlerden kazanmaya başladı. 1703’te Doğu Hint Adaları’na yaptığı bir yolculuktan döner dönmez, Danimarka, Polonya ve Saksonya ile birlikte İsveç’e karşı savaşan Rus Çan Büyük I’etro’nun donanmasına katıldı. 1721’e değin süren bu Kuzey Savaşı sırasında özellikle Baltık Denizi ve Karadeniz’deki çarpışmalarda usta bir denizci olarak dikkati çekince, Çar tarafından, Kamçatka Yarımadası’na yapılan keşif seferini yönetmekle görevlendirildi. Son seferinde sığındığı Avatcha Adası’nda, 19 Aralık 1741’de iskorbütten öldü. Adaya da sonradan onun adı verildi.

İlk Rus gezginlerinden Sibirya’nın ötesinde zengin topraklar bulunduğunu öğrenen Çar Büyük Petro, 1724’te Bering’in önderliğindeki bir ekibi Asya ile Amerika kıtaları arasında bir kara bağlantısı olup olmadığım araştırmakla görevlendirdi. Eğer bu iki kıta birbirine bitişikse, Amerika’nın kuzeyine kara yoluyla kolayca ulaşılabilecekti. 5 Şubat 1725’te Petersburg’tan yola çıkan Bering, Sibirya’yı bir uçtan öbür uca kara yoluyla on dokuz ayda aşarak, 30 Eylül 1726’da Büyük Okvanus kıyısındaki Ohotsk limanına vardı. Gemilerin bir bölümü orada yapıldı ve ekip Kamçatka’nın kuzey kıyılarına doğru yelken açtı. Yarımadanın kuzey ucunda Bering’in gemisi “Gabriel”in yapımı sürdürülürken, o da Kamçatka’nm ilk haritasını çıkardı. Sonuçta 9 Temmuz 1728’de denize açılan ekip kuzeye doğru ilerleyip Kamçatka kıyılarını dolanarak, Ağustos’ta Bering Boğazı yoluyla Kuzey Buz Denizi’ne ulaştı. Mart 1730’da Petersburg’a dönen Bering, kötü hava koşulları nedeniyle Alaska kıyılarım göremediyse de, iki karanın birbirine bağlı olmadığını ve aralarında geçit veren bir boğaz bulunduğunu öğrenmişti.

Ancak, gezginlerin sözünü ettiği zengin topraklarla ilgili hiçbir bilgi getirmemesi, o sıralar tahtta bulunan Imparatoriçe Anna Ivanovna’yı hoşnut etmemişti. Bunun üzerine yeni bir yolculuk planlayan Bering, 1733 Şubatı’nda Petersburg’tan hareket ederek gene kara yoluyla Ohotsk’a vardı ve tüm hazırlıklarını tamamladıktan sonra 1741 Haziranı’nda Kamçatka’dan Amerika’ya doğru yelken açtı. Rotasını kuzeydoğuya yönelterek 16 Temmuz 1741’de Alaska’ yı gördü, 20 Temmuz’da da Kayak Adası’nda demirledi. Ama adamlarının çoğu hasta ve moral çöküntüsü içindeydi. Bu nedenle Aleut Adaları yönünden dönüş yolculuğuna başlayan ekip, kötü hava koşulları ve haritalarının eksikliği nedeniyle pek fazla ilerleyeme-di. Kendisi de iskorbüte yakalanan Bering kışı adalardan birinde geçirmeye karar verdiyse de hastalıktan kurtulamayarak öldü. 77 kişilik ekipten ancak 45’i, 1742’de geriye dönebildi.

iki kıtayı birbirinden ayıran Bering Boğazı’ndan ilk kez 1648’de Rus denizcisi Semvon Deznev geçmiş, ancak raporları 1736’ya değin dikkate alınmamıştı. Bu nedenle boğaza ve Büyük Okyanus’un Rusya ile Alaska topraklarına doğru sokulan kıyı bölümüne Bering’in adı verildi. Alaska’nın keşfinden kısa bir süre sonra da Ruslar orada ilk yerleşme merkezlerini kurdular ve kürk ticaretini tekellerine alarak uzun yıllar bölgede egemen oldular.

• KAYNAKLAR: F.A.Golder, Bering’s Voyages, an Account of the Efforts of the Russians to Determıne the Relatıons of Asia and America, 1922-1923; S.Waxell, The American Expeditıon, 1952.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi