Vittorio Emanuele Orlando Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

ORLANDO, Vittorio Emanuele (1860-1952)

İtalyan devlet adamı. 1917-1919 arasındaki başbakanlığı sırasında I.Dünya Savaşı’nı izleyen Paris Barış Konferansında ülkesini temsil etmiştir.

19 Mayıs 1860’ta Sicilya Adası’ndaki Palermo kentinde doğdu, 1 Aralık 1952’de Roma’da öldü. Hukuk öğrenimi görerek 1885-1931 arasında Modena, Messina, Palermo ve Roma üniversitelerinde anayasa hukuku profesörlüğü yaptı. 1897’de milletvekili seçildikten sonra 1903-1905 arasında eğitim, 1907-1909 ve 1914-1916 arasında adalet, 1916-1917 yıllarında içişleri bakanlığı görevlerinde bulundu. İtalya’nın Mayıs 1915’te I. Dünya Savaşı’na katılmasından yana tavır aldı.

Ekim 1917’de İtalyan kuvvetlerinin Caporetto’ da Avusturya ve Alman orduları karşısında uğradığı ağır yenilginin ardından hükümetin çekilmesi üzerine başbakan oldu. Savaşın, aralarında İtalya’nın da bulunduğu İtilaf Devletleri tarafından kazanılmasının ardından Ocak 1919’da toplanan Paris Barış Konferansında İtalya’yı temsil etti. Ancak uzun görüşmelerin sonunda İtalya’nın savaşa katılmasında asıl etken olan Dalmaçya kıyılarına ve Fiume kentine ilişkin istekleri, ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından reddedilince, 19 Haziran 1919’da konferansı terk etti. Aynı tarihte başbakanlıktan istifa etti.

Aralık 1919’da meclis başkanlığına seçilen Orlando, bir süre, güçlenen işçi hareketini durdurmak özdeşlik, için sıkı önlemler alacak güçlü bir hükümetin gerekli türlülük olduğunu savunan Mussolini’yi destekledi. Bu desteğini Faşistler iktidara geldikten sonra da sürdürdü. Ancak sosyalist milletvekili Giacomo Matteotti’nin Haziran 1924’te Faşistler tarafından öldürülmesinin ardından muhalefete geçti. Sicilya’da yapılan yerel seçimlerde Mussolini’ye karşı bir muhalefet oluşturmaya çalıştıysa da Faşistler’in seçimlerde hile yapmasını protesto ederek 1925’te milletvekilliğinden istifa etti ve siyasi yaşamdan çekildi.

Temmuz 1943’te Mussolini’nin devrilmesinin ve Haziran 1944’te Roma’nın Naziler’den kurtarılmasının ardından 1944’te Roma Üniversitesi’ndeki kürsüsüne döndü. Haziran 1946’da Kurucu Meclis’e seçildi ve bu meclisin başkanlığına getirildi. Ancak Şubat 1947’de imzalanan Paris Antlaşması’yla İtalya’nın Dalmaçya kıyılarını ve Fiume’yi Yugoslavya’ya vermek zorunda bırakılmasına karşı çıkarak görevinden istifa etti. 1948’de Senato’ya seçildi. Aynı yıl, yeni anayasa uyarınca İtalya’nın ilk cumhurbaşkanını seçmek için yapılan seçimlerde aday olan Orlando, seçimleri kazanamadı. Birkaç yıl sonra Roma’da öldü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi