Edebi Şahsiyetler

Vilhelm Thomsen Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

THOMSEN, Vilhelm (1842-1927)

Danimarkaiı dilbilimci. Orhun Yazıtlarım çözmüştür.

Vilhelm Ludvig Peter Thomsen, 25 Ocak 1842’de Kopenhag’da doğdu, 12 Mart 1927’de Kopenhag yakınlarındaki Valby’de öldü. Dillere karşı çok küçük yaşta ilgi duydu ve birçok yabancı dil öğrendi. Ortaöğreniminden sonra 1859’da Kopenhag’da klasik diller, Kuzey dilleri ve karşılaştırmalı dilbilim alanlarında eğitim gördü. Önde gelen Batı kültür dillerinden başka Sanskitçe, Arapça, İspanyolca, Portekizce, Rusça, Fince ve Macarca da öğrenerek bildiği dillerin sayısını 16’ya yükseltti. 1869’da doktora derecesini aldı. İki yıl çeşitli Avrupa kentlerini gezerek bilimsel araştırmalarda bulundu. 1871’de doçent, 1875’te profesör, 1887’de ordinaryüs profesör oldu. Bu arada, 1876’da Danimarka Bilimler Akademisi’ne üye, 1909’da da başkan seçildi. 1913’te emekliye ayrıldı.

Thomsen pek çok Avrupa dili konusunda önemli araştırmalar yapmış ve yayımlamıştır. Türkoloji alanında da önemli çalışmaları vardır. Ama en önemli başarısı 1893’te Orhun Yazıtları’nı çözmesi olmuştur. 1889’da Kuzey Moğolistan’daki Orhon Irmağı kıyısında Rus yazar Nikolay M.Yadrintsev’in bulduğu bu yazıtlar, 732-734 arasında Göktürk Hakanı Bilge Kaan ile kardeşi Kül Tigin adına dikilmişti. Üstlerinde bilinmeyen bir alfabeyle yazılmış yazıların yanı sıra, Çince yazılar da bulunuyordu. Thomsen bu bilinmeyen yazının eski Türkçe olabileceği varsayımından yola çıkarak ve Türkçe’nin yapısal özelliklerinden yararlanarak, 38 harflik Orhun alfabesini oldukça kısa bir sürede çözdü ve Orhun Yazıtları’nın okunmasını sağladı. Bu, Mısır hiyerogliflerinin, eski İran ve Asur-Babil çivi yazılarının okunmasından sonra, eski dillerin çözülmesi konusunda 19.yy’ın en büyük başarılarından biri olmuştur.

• YAPITLAR (başlıca):    Den gotiske Sprogklasses Indflydelse paa den finske, 1869, (“Germen Dillerinin Fin-Lap Dilleri Üzerindeki Etkisi”); The Relations Bet-ween Ancient Russia and Scandinavia and the Origin of the Russian State, 1877, (“Eski Rusya ile İskandinavya İlişkileri ve Rus Devleti’nin Kökeni”); Inscriptions de l’Örkhon dechiffrees, 1896, (“Orhun Yazıtları’nın Çözülmesi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi