Victor Adler kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Victor Adler kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1852-1918) Avusturyalı siyaset adamı. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nin ku­rucularındandır. 24 Haziran 1852’de Prag’da doğdu, 11 Kasım 1918’de Viyana’da öldü. Çekoslovakya’dan Avustur­ya’ya göç etmiş varlıklı bir Yahudi tüccar ailesinin çocuğudur. Viyana Üniversitesi’nde tıp ve psikiyatri öğrenimi yaptı. Üniversite öğrenciliği sırasında Freud’la arkadaş oldu. 1871’de Georg Ritter von Schönerer’ın Pan-Germanist bir programı savunan milliyetçi örgütüne girdi. 1878’de evlendi. 1882’de Alman milliyetçilerinin hazırladığı Linz Programı’nın çalışmalarına katıldı. Bu programda, Almanya ile sıkı bağlar kurulması ve Avusturya’nın içişlerine Almanya’nın egemen olması savunuluyordu. Ancak, milliyet­çi harekette Yahudi aleyhtarlığının başlaması üzerine bu örgütten ayrıldı.

1881’de üniversiteyi bitirdikten sonra, Viyana’nın işçi mahallelerinde doktorluk yaptı. Bu arada fabrikalardaki çalışma şartlarının iyileştirilmesi için uğraştı. 1883’te Londra’ya yaptığı bir gezide Engels’ le, daha sonra da Bebel ve Kautsky ile tanıştı ve dostluk kurdu. Onların etkisiyle sosyalizmi benim­sedi.

1886-1889 arasında Gleichheit (“Eşitlik”) adında haftalık bir gazete yayımladı. Bu gazete kapandıktan sonra 1889’da ilkin haftada bir, daha sonra da her gün yayımlanan Arbeiterzeitung (“işçinin Gazetesi”) adında bir gazete çıkardı. Arbeiterzeitung bir süre sonra sosyalistlerin yayın organı durumuna geldi ve daha sonraki yıllarda da, uzun süre İkinci- Enternas­yonalin başlıca yayın organlarından biri oldu.

Bu dönemde Avusturya sosyalist hareketi, yön­tem tartışması yapan çeşitli gruplara bölünmüştü. Ilımlılarla parlamento dışı yöntemleri savunanlar arasında anlaşmazlık vardı. Ayrıca, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’ndaki farklı ulusların varlığı da bölünmeye yol açıyordu. Victor Adler bütün bu ayrılıkları gidermek için çaba gösterdi. 1889’daki Hainfeld Kongresi’nde, bütün grupların birleşmesin­de ve Sosyal Demokrat Parti’nin (SDP) kurulmasında önemli katkısı oldu. Ölümüne değin bu partinin yönetiminde görev alan Adler, 1905′ te de Reichenberg’den (Bohemya) milletvekili seçildi.

Victor Adler kuramcıdan çok eylem adamıydı. Kapitalizmin kendiliğinden ve kaçınılmaz olarak yıkı­ma gitmekte olduğunu düşünüyor ve işçi sınıfını bu yıkım anı için eğitmek gerektiğine inanıyordu. Savun­duğu ve savaşımını verdiği başlıca konulardan biri genel oy hakkıydı. Bu konu parlamentoda tartışılır­ken, SDP bazı kitle gösterileri düzenledi. 1907’de, 24 yaş ve üzerindeki tüm erkeklere oy hakkı tanındı. Bu kanun parlamentoda sosyalistlerin durumunu güçlen­dirdi. Ancak, hükümet içinde fazla etkili olamadılar.

Avusturya-Macaristan imparatorluğu I. Dünya Savaşı’nda yenildi ve bu topraklarda yeni, bağımsız devletler kuruldu. Adler, 1918’de yeni Avusturya hükümetinde görev aldı. Avusturya’nın Almanya’ya bağlı olmasını savunuyordu. Avusturya Cumhuriye­ti’nin resmen ilan edilmesinden bir gün önce, öldü.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983