Veysi Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Veysî (Manisa/Alaşehir 1561 – Üsküp 1627) 16.-17. asır divan şâiri ve nesir yazarı (münşı).

Yaşamı

Asıl adı Üveys olan Veysi’nin babası Kadı Mehmed Efendi, annesi Alaşehir’li bir kadındır. Tahsilini tamamladıktan sonra babası gibi kadılık mesleğine girerek Mısır, Anadolu ve Rumeli’de çeşitli yerlerde, kadılık yaptı. Macaristan Seferi’ne katıldı. Yedi defa kadılık yaptığı Üsküp’te 1627 yılında öldü.

Edebi Kişiliği

Güzel ve ahenkli gazelleri de bulunan Veysî, çağdaşı Nergisi ile birlikte, Türk Edebiyat tarihinde daha çok, uzun cümleli, süslü, çapraşık nesriyle ayrı bir çığır açmıştır. Asıl şöhretini kazandığı mensur eserleri arasında Hz. Muhammed (s.a.v.)’in Bedir gazvesine kadar olan hayatını sanatlı nesir tarzında ama samimi bir şekilde anlattığı meşhur Siyer-i Veysî adlı hal tercümesi, Sultan I. Âhmed’e ithafen yazdığı bir rüya kurgusu içerisinde bir devletin nasıl ve hangi sebeplerle çökebileceği hususunu padişaha anlattığı Hâb-nâme (1608) ve Münşeât’i bulunmaktadır. Veysî’nin yarım kalan siyeri, daha sonra Nâbi ve Nazmizâde tarafından birer zeyl ile tamamlanmıştır.

Eserleri

Divân, Hâbnâme, Dürret’üt-Tâc fi-Sâhib’il-Mir’âc, Düstûrü’l-Amel, Risâle-i Amr bin As, Futûh-ı Mısır, Tevbe-nâme, Gurretu’l-Asr Fî Tefsîrü’l-Asr, Hediyetü’l-Muhlisin ve Tezkiretü’l-Muhsinin, Münşeât