Vejetaryenlik Nedir, Ne Demek, Çeşitleri Hakkında Bilgi

Vejetaryenlik veya etyemezlik, çeşitli sebeplerle et, balık, kümes hayvanları ve bazı durumlarda yumurta, süt ve süt ürünlerini yememeye denir. Etyemezlik dense de bu kelime vejetaryenliğin ancak küçük bir bölümüne işaret ettiğinden yanlış anlamalara sebep olmaktadır. Çünkü vejetaryenler yalnız et yememekle kalmaz, hayvânî bütün besinleri reddederler. Mesela balığı veya içinde hiç et olmayan çilekli pastayı üzerindeki jelatinden dolayı yemediği gibi arıların toplayıp özümsediği balı dahî reddetmektedirler. Bunlara istisnâ olarak süt ürünlerini kullanan lakto-vejetaryenlerle ilâveten yumurta da yiyen ovo-lako-vejetaryenler gösterilebilir.

Vejetaryenlik dinsel, ahlaki ve beslenmeye ilişkin nedenlere dayanır. Etyemezlerin çoğu, hayvansal maddelerden yapılan ya da hayvanlarda denendiğini bildikleri temizlik ve güzellik ürünlerini de kullanmazlar. İlk kez 1842’de kullanılmaya başlanan vejetaryen sözcüğü, Latincede “sağlam, canlı, yaşam dolu” anlamına gelen vegetus sözcüğünden gelir.

Bazı insanlar hayvanları yemek için beslemenin ve öldürmenin yanlış olduğunu düşünürler ve bundan dolayı et yemezler. Öte yandan, etsiz beslenmenin daha sağlıklı olduğu gerekçesiyle etyemez olanlar da vardır. Beslenme uzmanları da yağ, tuz ve şeker içeren yiyecekler yerine, bol selüloz içeren bitkisel liflere, kepekli tahıllara, çiğ sebze ve meyvelere daha çok yer verilmesinin sağlıklı ve dengeli beslenme için gerekli olduğunu ileri sürerler. Çoğu Budizm, Hinduizm, Caynacılık ve Hıristiyanlık’ın bazı mezheplerine bağlı olan kimseler ise, canlılara zarar vererek elde edilen besinin yenmemesi gerektiğine inanırlar. Bazıları da vejetaryenliği doğal çevrenin korunmasına dayandırırlar. Çiftlik hayvanları için ayrılan alandan daha az alanda yeterli sebze yetiştirmenin mümkün olduğunu, insanların yiyecek gereksinimini sebzeyle karşılamanın daha kolay bir yol olduğunu savunurlar. Bazı insanlarınsa mideleri et ve türevlerini kaldırmayabilir.

Değişik Vejetaryenlik anlayışları

• Lacto vejetaryenler

Lacto vejetaryenler, her türlü et ve et ürünleri ile birlikte yumurta tüketmeyi de reddeder. Süt ve süt ürünlerini tüketirler.

• Ovo-lacto vejetaryenler

Lacto-ovo vejetaryenler her türlü et ve et ürünlerini tüketmeyi reddetmekle birlikte, yumurta ve süt ürünlerini tüketirler.

• Su vejetaryenler

Budistler ve benzeri gruplar hayvan ürünleri ile birlikte, soğan ve sarmısak türlerini de tüketmekten kaçınırlar.

Vejetaryenlik yönünde daha ileri bir adımı atan veganlardır. Her türlü hayvansal ürünü tüketmeyi reddedemekle kalmayan veganlar, hayvanların kullanımını imkân dâhilinde reddederler. Birçok vegan. aynı zamanda hayvanlar üzerinde test edilmiş veya hayvansal katkı maddesi içeren makyaj ürünleri ile birlikte, kürk, deri, yün ve ipek gibi giyim eşyalarını kullanmazlar.