Vedat Türkali Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TÜRKALİ, Vedat (13 Mayıs 1919, Samsun – 29 Ağustos 2016, Yalova) Türk romancı, senaryo ve oyun yazarı. Toplumsal gerçekçi yönelimdeki yapıtlarıyla tanınmıştır.

Samsun’da doğdu. Asıl adı Abdülkadir Pirhasan’ dır. Ortaöğrenimini Samsun Lisesi’nde yaptı. Yükseköğrenimini 1942’de askeri öğrenci olarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde tamamladı. Maltepe ve Kuleli askeri liselerinde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951’de siyasal eylemlerde bulunmakla suçlanarak tutuklandı. Askeri mahkeme tarafından dokuz yıl hapis cezasına çarptırıldı. Yedi yıl sonra koşullu olarak serbest bırakıldı. Rıfat İlgaz’la birlikte Gar Yayınları’nı kurdu. 1960’ta Dolandırıcılar Şahı ile ilk senaryo denemesini yaptı. Türk sinemasının çağdaşlaşma sürecinde Otobüs Yolcuları, Üç Tekerlekli Bisiklet, Karanlıkta Uyuyanlar gibi önemli filmlerin senaryolarını yazarak bu uğraşı sürdürdü. 1965’te, senaryosunu da yazdığı Sokakta Kan Vardı ile yönetmenliği denedi.

Vedat Türkali edebiyat yaşamına şiirle başlamış, toplumsal olgulara değinen gerçekçi yönelimde ürünler vererek kendine özgü bir şiir evreni kurmasıyla dikkati çekmiştir. Ama asıl ününü 1974’te, ilk romanı Bir Gün Tek Başına’yla yapmıştır. Yapıtta ülkenin 1960’larda yaşadığı siyasal ve toplumsal olayları ve bu olaylar içinde yer alan bireylerin iç ve dış çatışmalarını anlatmış, dönemin somut gerçekliklerinden yola çıkarak küçük burjuva aydınlarının yaşamlarını, özlemlerini ve acılarını gerçekçi bir bakışla dile getirmiştir. Kurgusu, anlatım tekniği ve gerçekçi yaklaşımıyla çağdaş Türk romanında bir aşama olarak nitelendirilen Bir Gün Tek Başına’yı izleyen yapıtı Mavi Karanlık ’ta 1980 öncesi dönemin koşulları içindeki aydınların hesaplaşmasını eleştirel bir gözle yansıtmıştır.

Vedat Türkali Dallar Yeşil Olmalı adlı oyunu ile TRT 1970 Oyun Ödülü’nü, Bir Gün Tek Başına ile de Milliyet Yayınları 1974 Roman Yarışması’nda Birincilik Ödülü’nü ve Orhan Kemal 1976 Roman Armağanı’nı kazanmıştır. Senaryolarını yazdığı Karanlıkta Uyananlar 1965, Kara Çarşaflı Gelin 1977 Antalya Film Şenliği’nde En İyi Senaryo Ödülü’nü almış, Bedrana ve Güneşli Bataklık senaryoları da Carlovy Vary Film Şenliği’nde Cidale ve İşçi Sendikaları Özel Ödülü’nü kazanmıştır. Oyunlarından 141. Basamak Halk Oyuncuları’nca Ankara’da, Bu Ölü Kalkacak ise 1976’da Şehir Tiyatrosu’nca İstanbul’da sahnelenmiştir.