Ulpianus Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ULPIANUS (170 ? – 228)

Romalı hukukçu. Klasik dönemin en önemli beş hukukçusundan biridir.

Domitius Ulpianus Lübnan’da Tyr’de (bugün Sur) doğdu, Roma’da öldü. İyi bir hukuk öğrenimi gördükten sonra Roma İmparatoru Septimius Severus’un(d. 193-211) danışmanı ve praefectus praetori (praetor prefekti) olan hukukçu Papinianus’un yüksek mahkemesinde yardımcı yargıç olarak çalıştı. Hukuk çalışmalarının büyük bir bölümünü imparator Caracalla döneminde (211-217) yazdı.

İmparator Elagabalus döneminde (218-222) sürgüne gönderildiği ileri sürülen Ulpianus, imparator Severus Alexander döneminde (222-235) yeniden saygınlık kazandı. 222’de pra efecius praetori’liğe (yüksek mahkeme yargıcı) getirildi. Hukuki ve idari makamların en yükseği olan bu görev ayrıca imparatorluğun muhafız birliklerinin yönetimini de içermekteydi. Ancak Ulpianus sıkı denetim altında tuttuğu praetorların düşmanlığını kazandı. Praetorların düzenlediği bir suikast sonucunda öldürüldü.

Ulpianus, Gaius, Papinianus, Paulus ve Modesti-nus’la birlikte klasik Roma hukukunun en büyük beş hukukçusundan biri olarak kabul edilir. Çağdaşı Paulus gibi kendinden önce gelmiş hukukçuların görüşlerini ve kuralları toplayarak bunlara açıklamalar yazmış, bunun yanı sıra uyuşmazlık durumlarında yargıçlık deneyimine dayanarak kendine özgü yorumlar geliştirmiştir. Sayısı çok fazla olan, ancak günümüze yalnızca bazı parçaları kalan yapıtları arasında en önemlileri libri ad Edictum ve libri ad Masunum Sabinum’dur. Ulpianus’un bu çalışmaları praetoran hukuku ve medeni hukuk üstüne yorumlar içermektedir. Ulpianus yeni kurallar geliştiren özgün bir hukukçu olmaktan çok, var olan kuralları ve görüşleri en tutarlı biçimde açıklayabilen ve yorumla-yabilen bir hukukçu olarak kabul edilmektedir. İmparator I. İustinianos tarafından hazırlatılan Digesta’da Ulpianus’un yapıtlarından büyük ölçüde yararlanılmıştır. Digesta’nın üçte biri Ulpianus’un yazılarından yapılan derlemelerden oluşmuştur.

• YAPITLAR (başlıca): libri ad Edictum, 81 kitap, libri ad Masurium Sabinum, 51 kitap, Responsa, (“Yanıtlar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi