Din Sosyolojisi

TÜRKİYE’DE DİN SOSYOLOJİSİ

Z. Fahri Fındıkoğlu’nun sosyolojik çalışmalara getirdiği bu yeni milli yönelim

kendinden sonra da bir kısım sosyologlarımızın sosyo-kültürel değerlerimiz ve

dini-sosyal gerçekliğimiz üzerine eğilmelerine yol açmıştır.

Ülkemizde din sosyolojisinin kurumsallaşma sürecinde Rami Ayas’ın

“Türkiye’de İlk Tarikat Zümreleşmeleri Üzerine Din Sosyolojisi Açısından

Bir Araştırma”sı ile “Kur’an-ı Kerim’de Çalışma Kavramı-Sosyolojik Bir

Yaklaşma” adlı eserleri önemli açılım sağlamış, kayda değer çalışmalardır.

Bu arada, Münir Koştaş’ın “Üniversite Öğrencilerinde Dine Bakış” isimli

eseri ile Yümni Sezen’in genel sosyoloji konularının yanı sıra İslam sosyolojisini

de başlı başına konu edinip incelediği ‘Sosyoloji Açısından Din’ ve

“İslam’ın Sosyolojik Yorumu” adlı çalışmaları alana yapılan önemli katkılar

olarak hatırlanmaya değer eserlerdir.

Yine, bu süreçte gerek yaptığı teorik ve deneysel çalışmalarıyla gerekse

yetiştirdiği akademisyenlerle din sosyolojisi bilim dalının kökleşmesi ve

gelişmesinde önemli bir diğer isim de Ünver Günay’dır. Uzun yıllar okuttuğu

ve sürekli yeni konularla zenginleştirdiği “Din Sosyolojisi” adlı eseri,

günümüzde bu alana ilgi duyanların, İlahiyat Fakültelerinin ve sosyoloji

bölümlerinin başucu kaynakları arasındadır. Ünver Günay’ın Erzurum şehri

ve çevresinin dini yaşayışının sosyo–kültürel çevresi ile olan karşılıklı 

ilişkileri ve etkileşiminin din sosyolojisi bakımından analizi konulu 1979

tarihli doçentlik çalışması “Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat” adı ile

basılmış olup; dini yaşayışı sosyolojik incelemenin ilk bilimsel örneklerinden

biridir. Bu eser, deneysel özel din sosyolojisi araştırmalarına öncülük etmiş

ve bu geleneğin oluşmasına büyük katkı sağlamıştır.

Yukarıdaki tarihi süreçte ana hatlarıyla serüveni verilmeye çalışılan din

sosyolojisi neredeyse 1980’li yıllara kadar tanınma sorunu yaşamış, hak ettiği

ilgiyi görememiştir. Daha sonra İlahiyat Fakültelerinin çoğalması, çok sayıda

akademisyenin tez çalışmaları ve lisansüstü (yüksek lisans – doktora) eğitim

imkanının yaygınlaşması din sosyolojisi bilim dalında teorik ve deneysel

araştırmalarda da göreceli bir artışa neden olmuş, önceki yıllara göre

olağanüstü bir ilgi görmeye başlamıştır. Bu dönemde İlahiyat Fakültelerinde

çok sayıda din sosyologu yetişmiştir.

Muhakkak Türkiye’de din sosyolojisi ile ilgili çalışmalar bunlarla sınırlı

değildir. İlahiyatın dışında farklı alanlardan hareketle din sosyolojisine katkı

sağlayan çok sayıda düşünür / bilim insanının bu alanda özgün çalışmalar

yaptıkları, hatta farklı yaklaşım biçimleriyle din sosyolojisine yeni açılımlar

kazandırdıkları da görülmektedir. İlk akla gelen isimler olarak, Sabri F.

Ülgener (1911–1983), Amiran Kurktan Bilgiseven (1926–2005), Mümtaz

Turhan (1908–1968), Erol Güngör (1938– 1983), Şerif Mardin (1927–),

Baykan Sezer (1939–2002) gibi isimler sayılabilir. Yeni isimlerin katılımıyla

bu alana duyulan ilgi her geçen gün giderek artmakta olup, şimdiden çok

renkli, zengin bir literatür oluşmaya başlamıştır. Din sosyolojisinin yüzyılımızın

en önemli sosyal bilimleri arasında yer alacağı anlaşılmaktadır ki

Türkiye de bundan payını almakta, dinin sosyal bilimciler tarafından daha

geniş biçimde araştırıldığı görülmektedir. Bu ilginin din sosyolojisi çalışmalarına

da yani açılımlar, yaklaşımlar kazandıracağı açıktır.

Önceki sayfa 1 2 3 4 5 6 7 8Sonraki sayfa