Sosyoloji
Türk Sosyologları: Ziya Gökalp ve Prens Sabahattin
Ziya Gökalp ve
Prens Sabahattin
Prens Sabahattin
Ziya Gökalp
Ziya Gökalp 23 Mart 1876 yılında Diyarbakır’da
doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Diyarbakır’da tamamladı. Yüksek öğrenim için
İstanbul’daki Baytar Mektebi’ne 1896 yılında kayıt yaptırdı. Ancak bu okuldan
mezun olmadan ayrılmak zorunda kaldı. 1900-1909 yılları arasında Diyarbakır’da
yaşadı ve kendisini sosyal bilimler alanında yetiştirdi. 1909’da Selanik’te yapılan
İttihat ve Terakki Partisi Kongresi’ne Doğu illerini temsilen katıldı. Selanik’te
başladığı parti ve sosyoloji çalışmalarını 1912’den itibaren İstanbul’da sürdürdü.
Bu sırada milletvekili oldu. 1914 yılında Sosyoloji Kürsüsü’nü kurarak
üniversitede “İçtimaiyat” dersleri vermeye başladı. 1919’da tutuklanarak
Malta’ya gönderildi. Malta dönüşü Ankara yönetimine katıldı ve 1923’te yeniden
milletvekili oldu. Türk sosyolojisinin kurucusu Ziya Gökalp 25 Ekim 1924’te İstanbul’da
öldü.
doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Diyarbakır’da tamamladı. Yüksek öğrenim için
İstanbul’daki Baytar Mektebi’ne 1896 yılında kayıt yaptırdı. Ancak bu okuldan
mezun olmadan ayrılmak zorunda kaldı. 1900-1909 yılları arasında Diyarbakır’da
yaşadı ve kendisini sosyal bilimler alanında yetiştirdi. 1909’da Selanik’te yapılan
İttihat ve Terakki Partisi Kongresi’ne Doğu illerini temsilen katıldı. Selanik’te
başladığı parti ve sosyoloji çalışmalarını 1912’den itibaren İstanbul’da sürdürdü.
Bu sırada milletvekili oldu. 1914 yılında Sosyoloji Kürsüsü’nü kurarak
üniversitede “İçtimaiyat” dersleri vermeye başladı. 1919’da tutuklanarak
Malta’ya gönderildi. Malta dönüşü Ankara yönetimine katıldı ve 1923’te yeniden
milletvekili oldu. Türk sosyolojisinin kurucusu Ziya Gökalp 25 Ekim 1924’te İstanbul’da
öldü.
Ziya Gökalp ağırlıkla Emile Durkheim’in görüşlerinin
etkisinde kalmış ve onun görüşlerini Türkiye’ye aktararak temsilciliğini yapmıştır.
Pozitivist ve determinist bir anlayış
üzerine kurgulanmış olan Sosyolojizm ekolünde toplumun birey üzerinde mutlak
bir egemenliği vardır. Toplumun yaptığı her şey doğrudur. Toplumu mutlaklaştıran,
ona yarı tanrısal bir kutsallık yükleyen Sosyolojizm ekolü; sosyal dayanışma,
toplumsal bilinç ve iş bölümü gibi kavramlarla bireyi toplum karşısında etkisiz
bir konuma taşımaktadır. Ziya Gökalp;
toplumcu, dayanışmacı, ilerlemeci, milliyetçi, Batıcı ve laik bir sosyologtur.
Bu özellikleri ile Batı tipi bir toplum modeli oluşturmaya çalışır.
etkisinde kalmış ve onun görüşlerini Türkiye’ye aktararak temsilciliğini yapmıştır.
Pozitivist ve determinist bir anlayış
üzerine kurgulanmış olan Sosyolojizm ekolünde toplumun birey üzerinde mutlak
bir egemenliği vardır. Toplumun yaptığı her şey doğrudur. Toplumu mutlaklaştıran,
ona yarı tanrısal bir kutsallık yükleyen Sosyolojizm ekolü; sosyal dayanışma,
toplumsal bilinç ve iş bölümü gibi kavramlarla bireyi toplum karşısında etkisiz
bir konuma taşımaktadır. Ziya Gökalp;
toplumcu, dayanışmacı, ilerlemeci, milliyetçi, Batıcı ve laik bir sosyologtur.
Bu özellikleri ile Batı tipi bir toplum modeli oluşturmaya çalışır.
Ziya Gökalp’e göre toplumlar aşiret, kavim,
ümmet aşamalarından geçtikten sonra millet aşamasına gelmişlerdir.
ümmet aşamalarından geçtikten sonra millet aşamasına gelmişlerdir.
Ziya Gökalp sosyolojiyi evrensel ve milli
sosyoloji olmak üzere iki kısma ayırır. Evrensel sosyoloji, pozitivist anlayış
doğrultusunda, toplumların yapısını, işleyişini ortaya çıkaracak, toplumların
ilerlemesinde etkili olan genel geçer yasalara ulaşmayı amaçlar. Ulusal
sosyolojinin amacı ise evrensel sosyoloji doğrultusunda, bu sefer, ulusların
ortak özelliklerini, farklılıklarını, kültür düzeylerini araştırmaktır.
sosyoloji olmak üzere iki kısma ayırır. Evrensel sosyoloji, pozitivist anlayış
doğrultusunda, toplumların yapısını, işleyişini ortaya çıkaracak, toplumların
ilerlemesinde etkili olan genel geçer yasalara ulaşmayı amaçlar. Ulusal
sosyolojinin amacı ise evrensel sosyoloji doğrultusunda, bu sefer, ulusların
ortak özelliklerini, farklılıklarını, kültür düzeylerini araştırmaktır.
Ziya Gökalp toplumsal karşıtlıklar üzerinden
görüşlerini sentezler. Bu karşıt kavramlar arasında kültür-uygarlık,
birey-toplum, halk-seçkin en bilinen ayrımlardır.
görüşlerini sentezler. Bu karşıt kavramlar arasında kültür-uygarlık,
birey-toplum, halk-seçkin en bilinen ayrımlardır.
Gökalp’e göre Türk ulusu Ural-Altay
ailesine, İslam inandaş topluluğuna, Avrupa uluslararası birliğine bağlı bir
toplumdur.
ailesine, İslam inandaş topluluğuna, Avrupa uluslararası birliğine bağlı bir
toplumdur.
Ziya Gökalp’e göre toplumların evrimsel
ilerleme aşamasının son basamağı ulusal toplum ve devlet aşamasıdır. O nedenle
tüm kurumlarının milliyetçi özelliklere sahip olduğu bir devlet oluşturmak gerekmektedir.
ilerleme aşamasının son basamağı ulusal toplum ve devlet aşamasıdır. O nedenle
tüm kurumlarının milliyetçi özelliklere sahip olduğu bir devlet oluşturmak gerekmektedir.
Ulusal bir ülkü oluşturulmadan bilinçli bir
millet olunamaz. Kültürün en
belirgin bileşenleri dil ve dindir. Gökalp’e göre dil ve din Türk ulusunun ayrılmaz
parçalarıdır. Gökalp bir kültür
milliyetçisidir ve asla ırkçı değildir. Sosyal özellikler, organik mirasla değil,
eğitimle geçer. Her bir
toplumu diğer toplumlardan ayıran bir karakteri, kendine özgü bir şahsiyeti
vardır. Fakat bu kavimsel karakter, bu milli şahsiyet, kalıtım ve ırkın bir
sonucu değil, halk arasında kuvvetli bir şekilde yaşayan yaygın kurumların,
sözlü geleneklerin, şuursuz oluşmuş ülkülerin bütünü olan milli kültürden
kaynaklanır.
millet olunamaz. Kültürün en
belirgin bileşenleri dil ve dindir. Gökalp’e göre dil ve din Türk ulusunun ayrılmaz
parçalarıdır. Gökalp bir kültür
milliyetçisidir ve asla ırkçı değildir. Sosyal özellikler, organik mirasla değil,
eğitimle geçer. Her bir
toplumu diğer toplumlardan ayıran bir karakteri, kendine özgü bir şahsiyeti
vardır. Fakat bu kavimsel karakter, bu milli şahsiyet, kalıtım ve ırkın bir
sonucu değil, halk arasında kuvvetli bir şekilde yaşayan yaygın kurumların,
sözlü geleneklerin, şuursuz oluşmuş ülkülerin bütünü olan milli kültürden
kaynaklanır.
İnsanın kendisini bağlı saymadığı herhangi
bir toplum onun ulusu olamaz. Önemli olan bir insanın hangi kanı taşıdığı,
hangi ırka mensup olduğu değil, hangi kültüre bağlı olduğudur. Bir insan hangi
eğitim sürecinden geçmişse, kendisini hangi ulusa bağı hissediyorsa ve hangi
ulusun ülküsünü taşıyorsa o millete mensuptur.
bir toplum onun ulusu olamaz. Önemli olan bir insanın hangi kanı taşıdığı,
hangi ırka mensup olduğu değil, hangi kültüre bağlı olduğudur. Bir insan hangi
eğitim sürecinden geçmişse, kendisini hangi ulusa bağı hissediyorsa ve hangi
ulusun ülküsünü taşıyorsa o millete mensuptur.
Kültür-Uygarlık
Ayrımı
Ayrımı
Ziya Gökalp kültür-uygarlık ayrımı Batılı
sosyologların gelişmiş-gelişmemiş, az gelişmiş, Doğu-Batı toplum ayrımlarına karşılık
ürettiği bir açıklama biçimidir. Kültür Doğu’da, uygarlık Batı’dadır. Biz de
kültürümüzü koruyarak Batıdan uygarlık alarak yeni bir sentezle Batı tipi bir
toplum oluşturacağız ve geri kalmışlıktan kurtulacağız.
sosyologların gelişmiş-gelişmemiş, az gelişmiş, Doğu-Batı toplum ayrımlarına karşılık
ürettiği bir açıklama biçimidir. Kültür Doğu’da, uygarlık Batı’dadır. Biz de
kültürümüzü koruyarak Batıdan uygarlık alarak yeni bir sentezle Batı tipi bir
toplum oluşturacağız ve geri kalmışlıktan kurtulacağız.
Kültür ulusal, uygarlık uluslararasıdır.
Sanayileşmiş Batılı toplumlar uygarlık,
sanayileşememiş Batı dışı toplumlar kültürel açıdan zengindir. Bir ulusun
uygarlık düzeyi arttıkça, kültür düzeyi zayıflamakta, bozulmaktadır. Bir ulusun güçlü oluşu, onun kültür ile
uygarlığı denge haline getirmesi ile mümkün olur.
Sanayileşmiş Batılı toplumlar uygarlık,
sanayileşememiş Batı dışı toplumlar kültürel açıdan zengindir. Bir ulusun
uygarlık düzeyi arttıkça, kültür düzeyi zayıflamakta, bozulmaktadır. Bir ulusun güçlü oluşu, onun kültür ile
uygarlığı denge haline getirmesi ile mümkün olur.
Halkçılık
Anlayışı
Anlayışı
Milletin ruhunu halk, bedenini hükumet oluşturur.
Ulusal seçkinler olarak nitelenen aydınlar, yüksek bir eğitim görmüş olmakla
halktan ayrılmışlardır. Ancak bu aydınların halka gitmesi gerekmektedir.
Ülkemizde kültür yalnız halkta vardır. O nedenle aydınlar iki amaç doğrultusunda
halka doğru gitmek zorundadırlar: Halktan kültür almak ve halka uygarlık
götürmek aydının temel görevidir.
Ulusal seçkinler olarak nitelenen aydınlar, yüksek bir eğitim görmüş olmakla
halktan ayrılmışlardır. Ancak bu aydınların halka gitmesi gerekmektedir.
Ülkemizde kültür yalnız halkta vardır. O nedenle aydınlar iki amaç doğrultusunda
halka doğru gitmek zorundadırlar: Halktan kültür almak ve halka uygarlık
götürmek aydının temel görevidir.
“İçtimai halkçılık” Ziya Gökalp’in görüşleri
kapsamında dayanışmacılık anlamına gelmektedir. Gökalp’e göre kapitalist toplum
ile sosyalist toplum sınıfsal tabana oturarak halkçılığa ters düşmüşlerdir.
Burjuva siyaseti işçi ve köylü aleyhine olduğu için, eşitliğe ve özgürlüğe ters
düşmektedir. Sosyalizm de halkı sırf işçi ve köylü olarak gördüğünden yine
adalet ve insanlık ile bağdaşmaz.
kapsamında dayanışmacılık anlamına gelmektedir. Gökalp’e göre kapitalist toplum
ile sosyalist toplum sınıfsal tabana oturarak halkçılığa ters düşmüşlerdir.
Burjuva siyaseti işçi ve köylü aleyhine olduğu için, eşitliğe ve özgürlüğe ters
düşmektedir. Sosyalizm de halkı sırf işçi ve köylü olarak gördüğünden yine
adalet ve insanlık ile bağdaşmaz.
Dil
ve Edebiyat Konusundaki Görüşleri
ve Edebiyat Konusundaki Görüşleri
Ziya Gökalp, ulusalcı bir dil ve edebiyat
anlayışına sahiptir. İstanbul ağzının
milli dil sayılmasının Avrupa uygarlığı içinde bir Türk kültürü yaratmaya çalışan
Türk ulusu açısından yararlı olacağını belirtir.
anlayışına sahiptir. İstanbul ağzının
milli dil sayılmasının Avrupa uygarlığı içinde bir Türk kültürü yaratmaya çalışan
Türk ulusu açısından yararlı olacağını belirtir.
Gökalp’e göre eski edebiyatımız Farsçanın,
yeni edebiyatımız Fransızcanın taklidiyle oluşmuş bir edebiyattır. Millî
olmayan bu edebiyatları reddetmeliyiz. Bize daha yakın olan Macar ve Fin
edebiyatlarını örnek almalıyız.
yeni edebiyatımız Fransızcanın taklidiyle oluşmuş bir edebiyattır. Millî
olmayan bu edebiyatları reddetmeliyiz. Bize daha yakın olan Macar ve Fin
edebiyatlarını örnek almalıyız.
Din
Sosyolojisi Üzerine Düşünceleri
Sosyolojisi Üzerine Düşünceleri
Ziya Gökalp düşünsel yaşamının tüm
dönemlerinde, toplumsal bir kurum olarak dine büyük bir önem vermiştir.
dönemlerinde, toplumsal bir kurum olarak dine büyük bir önem vermiştir.
İlkel toplumlarda din kurumu diğer tüm kurumların
görevini yerine getirirdi. Gelişmiş toplumlarda ise din; ekonomi, hukuk,
siyaset gibi yalnız kendi alanı ile ilgili işlerle uğraşır.
görevini yerine getirirdi. Gelişmiş toplumlarda ise din; ekonomi, hukuk,
siyaset gibi yalnız kendi alanı ile ilgili işlerle uğraşır.
Din, toplumda bir yandan birleştirici ve
kaynaştırıcı diğer yandan sosyal dönüşümü ve değişimi engelleyici özelliklere
de sahiptir. Dinin bu olumsuz yanını gidermenin yolu onu reforma tabi tutmak ve
millîleştirmektir.
kaynaştırıcı diğer yandan sosyal dönüşümü ve değişimi engelleyici özelliklere
de sahiptir. Dinin bu olumsuz yanını gidermenin yolu onu reforma tabi tutmak ve
millîleştirmektir.
Eğitim
Sosyolojisi
Sosyolojisi
Uluslar arası uygarlık karşısında ulusal
kültürün güçlendirilmesi gereklidir. Bunun için sosyolojinin yardımı ile millî
kültür keşfedilmeli, millî eğitim dönemine geçilmelidir.
kültürün güçlendirilmesi gereklidir. Bunun için sosyolojinin yardımı ile millî
kültür keşfedilmeli, millî eğitim dönemine geçilmelidir.
Gökalp, bireyin kültüre uyumunun eğitim,
teknolojiye uyumunun ise öğretimle olduğunu belirtir.
teknolojiye uyumunun ise öğretimle olduğunu belirtir.
Ekonomi
Sosyolojisi
Sosyolojisi
Ulusal burjuva yaratma adına devletçiliği ve
millî ekonomi anlayışını kabul eden Gökalp, sosyalizme, sınıfı toplum yapısına,
sınıfsal bilincin gelişmesine karşı çıkmıştır. Sınıfsal dayanışma yerine
mesleki dayanışmayı ve mesleki temsil sistemini esas almıştır.
millî ekonomi anlayışını kabul eden Gökalp, sosyalizme, sınıfı toplum yapısına,
sınıfsal bilincin gelişmesine karşı çıkmıştır. Sınıfsal dayanışma yerine
mesleki dayanışmayı ve mesleki temsil sistemini esas almıştır.
Gökalp’e göre hangi ulusta hükumet ekonomik sınıflara
dayanırsa orada güçlü olur. Tüccar ve iş adamı da salt kendi yararı için
hükumetin güçlü olmasını ister. Hangi ülkede hükumet memurlar sınıfına dayanırsa
orada daima güçsüzdür.
dayanırsa orada güçlü olur. Tüccar ve iş adamı da salt kendi yararı için
hükumetin güçlü olmasını ister. Hangi ülkede hükumet memurlar sınıfına dayanırsa
orada daima güçsüzdür.
Ziya Gökalp, ulusal bir toplum oluşturma
yolunda kadın haklarına büyük önem verir.
yolunda kadın haklarına büyük önem verir.
Ziya Gökalp, evrimci, ilerlemeci, ve
determinist bir sosyoloji ve toplum anlayışı ile Türk toplumunu, Doğu uygarlığından
Batı uygarlığına, imparatorluktan ulus devlet aşamasına dönüştürme yolunda çalışmıştır.
determinist bir sosyoloji ve toplum anlayışı ile Türk toplumunu, Doğu uygarlığından
Batı uygarlığına, imparatorluktan ulus devlet aşamasına dönüştürme yolunda çalışmıştır.
Prens Sabahattin
Prens Sabahattin 1879’da İstanbul’da doğdu. Sultan
II Abdülhamid’in yeğenidir. Özel eğitim aldı. 1899 yılında Fransa’ya gitmek
zorunda kaldı. Yurt dışında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin en aktif
liderlerinden biri haline geldi. Fransa’da sosyoloji ve Science Sociale ekolü
ve onun temsilcileri ile tanıştı. Bu ekolün görüşlerini benimsedi. 1906 yılında
İttihatçılardan ayrılarak Teşebbüsü Şahsi ve Ademi Merkeziyet Derneği’ni
kurdu. 1924 yılında, Osmanlı hanedanlık mensuplarının yurt dışına çıkarılmasına
ilişkin yasa gereği ülkeden çıkarılan Prens Sabahattin, ölüm tarihi olan 1948’e
kadar çalışmalarını Avrupa’da sürdürdü. Prens Sabahattin’in en önemli eserinin
adı “Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?”
dir.
II Abdülhamid’in yeğenidir. Özel eğitim aldı. 1899 yılında Fransa’ya gitmek
zorunda kaldı. Yurt dışında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin en aktif
liderlerinden biri haline geldi. Fransa’da sosyoloji ve Science Sociale ekolü
ve onun temsilcileri ile tanıştı. Bu ekolün görüşlerini benimsedi. 1906 yılında
İttihatçılardan ayrılarak Teşebbüsü Şahsi ve Ademi Merkeziyet Derneği’ni
kurdu. 1924 yılında, Osmanlı hanedanlık mensuplarının yurt dışına çıkarılmasına
ilişkin yasa gereği ülkeden çıkarılan Prens Sabahattin, ölüm tarihi olan 1948’e
kadar çalışmalarını Avrupa’da sürdürdü. Prens Sabahattin’in en önemli eserinin
adı “Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?”
dir.
Science
Sociale Ekolü
Sociale Ekolü
Bugünkü bilimler deney ve gözlem yönteminden
doğmaktadır. Science Sociale Ekolü gözleme dayalıdır. Science Sociale ekolü,
daha çok aile monografisi yapan F. Le Play’ın çalışmalarından hareketle oluşturulmuştur.
Prens Sabahattin toplumsal sorunların gözlem yöntemiyle çözülebileceğini öne sürmektedir.
Bunun gerçekleşebilmesi için de uygulamaya, topyekun bir toplumsal değişmeye
dayalı siyasal program önerisi getirir. Bu program aynı zamanda Anglo-Sakson
toplumlarını örnek alan siyasal bir seçimi içermektedir.
doğmaktadır. Science Sociale Ekolü gözleme dayalıdır. Science Sociale ekolü,
daha çok aile monografisi yapan F. Le Play’ın çalışmalarından hareketle oluşturulmuştur.
Prens Sabahattin toplumsal sorunların gözlem yöntemiyle çözülebileceğini öne sürmektedir.
Bunun gerçekleşebilmesi için de uygulamaya, topyekun bir toplumsal değişmeye
dayalı siyasal program önerisi getirir. Bu program aynı zamanda Anglo-Sakson
toplumlarını örnek alan siyasal bir seçimi içermektedir.
Toplumsal
Değişme Anlayışı
Değişme Anlayışı
Türkiye’nin yönetim sorununun çözümü, ülkenin
idari yapısının merkeziyetçi yapıdan ademimerkeziyetçi yapıya doğru değiştirilmesiyle
çözülebilir. Türkiye’nin yönetim yapısı ile birlikte eğitim anlayışının da değişmesi
gerekmektedir. Yurttaşlarımız Anglo-Sakson eğitim yöntemlerinin uygulandığı bir
eğitim anlayışı doğrultusunda yetiştirildiğinde, giderilemeyecek sorun yoktur.
Bu iki alanda bütüncü yapıdan bireyci yapıya doğru gerçekleştirilecek
uygulamalar, toplumsal yapıyı da değiştirecek ve Türkiye’nin kurtuluşu gerçekleşecektir.
idari yapısının merkeziyetçi yapıdan ademimerkeziyetçi yapıya doğru değiştirilmesiyle
çözülebilir. Türkiye’nin yönetim yapısı ile birlikte eğitim anlayışının da değişmesi
gerekmektedir. Yurttaşlarımız Anglo-Sakson eğitim yöntemlerinin uygulandığı bir
eğitim anlayışı doğrultusunda yetiştirildiğinde, giderilemeyecek sorun yoktur.
Bu iki alanda bütüncü yapıdan bireyci yapıya doğru gerçekleştirilecek
uygulamalar, toplumsal yapıyı da değiştirecek ve Türkiye’nin kurtuluşu gerçekleşecektir.
Bireyci toplumlarda ihtiyaçtan doğan ve halkın
kendi kendini idare etmesi sonucuna ulaşan idare tarzına, ademimerkeziyetçi
yönetim denilmektedir.
kendi kendini idare etmesi sonucuna ulaşan idare tarzına, ademimerkeziyetçi
yönetim denilmektedir.
Okullarımızda geçerli olan eğitim teorik ağırlıklı
bilgilerden oluşmaktadır. Bunun kesinlikle değiştirilmesi ve öğrencilere gerçek
yaşamda kullanacakları bilgiler verilmelidir. Kız ve erkek ayrımı yapılmadan tüm çocuklar eğitimden yararlandırılmalı,
girişimci ruha sahip kız ve erkek çocuklar yetiştirecek, çocuklarına girişimci
zihniyeti aşılayacak gençlerin aile kurmaları sağlanmalıdır.
bilgilerden oluşmaktadır. Bunun kesinlikle değiştirilmesi ve öğrencilere gerçek
yaşamda kullanacakları bilgiler verilmelidir. Kız ve erkek ayrımı yapılmadan tüm çocuklar eğitimden yararlandırılmalı,
girişimci ruha sahip kız ve erkek çocuklar yetiştirecek, çocuklarına girişimci
zihniyeti aşılayacak gençlerin aile kurmaları sağlanmalıdır.
Prens Sabahattin liberal bir ekonomi anlayışının
öncü savunucularından biridir. Türkiye’nin
kalkınmasını özel teşebbüsün geliştirilmesinde görmektedir.
öncü savunucularından biridir. Türkiye’nin
kalkınmasını özel teşebbüsün geliştirilmesinde görmektedir.
Prens Sabahattin’e göre dinin toplumsal yapı
ile bağıntısını görmek için aynı dinin farklı toplumlardaki uygulamalarına
bakmak gerekir. Bütüncü yapılarda
kötüye kullanıldığı için bir baskı aracı olma derecesine düşen ve zamanla aynı
oranda güçlü tepkiler doğuran dinler, bireyci yapılarda kişisel bağımsızlığa
saygı gösterdiği ve bu yapıyla birlikte geliştiği için büyük bir sosyal ihtiyacı
karşılamakta, kamuoyunun saygısını kazanmaktadır.
ile bağıntısını görmek için aynı dinin farklı toplumlardaki uygulamalarına
bakmak gerekir. Bütüncü yapılarda
kötüye kullanıldığı için bir baskı aracı olma derecesine düşen ve zamanla aynı
oranda güçlü tepkiler doğuran dinler, bireyci yapılarda kişisel bağımsızlığa
saygı gösterdiği ve bu yapıyla birlikte geliştiği için büyük bir sosyal ihtiyacı
karşılamakta, kamuoyunun saygısını kazanmaktadır.
Ekolün ve Prens Sabahattin’in görüşlerini
sosyolojide izleyenler arasında Mehmet Ali Şevki Sevündük, Selahattin
Demirkan, Tahsin Demiray, Nezahat Nurettin Ege yer almaktadır.
sosyolojide izleyenler arasında Mehmet Ali Şevki Sevündük, Selahattin
Demirkan, Tahsin Demiray, Nezahat Nurettin Ege yer almaktadır.
—
Türk Sosyologları
Editör: Prof. Dr. M. Çağatay Özdemir
Anadolu Üniversitesi Yayını, Yayın No: 2915
2. Baskı, Ağustos 2015