Türk Edebiyatı

Türk Öykücülüğü Gelişimi, Yazarları, Dönemleri, Hakkında Özet Bilgi

Tanzimat dönemindeki Batılılaşma çabalan, Türk edebiyatında da yeni bir dönemin başlangıcını oluşturur. Özellikle Fransız edebiyatından çevirilerin yapıldığı bu yıllarda Batılı anlamda ilk öykü örneklerini Ahmet Midhat Kıssadan Hisse ve Letâif-i Rivâyât dizisinde, Emin Nihat da Müsâmeretnâme’sinde verir. Bunları Samipaşazade Sezai’nin ve Nabizade Nazım’ın ürünleri izler.

Modem öykü tekniği Servetifünun döneminde gelişir, gözlenir. Biçim ve içerik bakımından ilk yetkin öyküler H.Z. Uşaklıgil’inkilerdir. Mehmet Rauf, H. C. Yalçın , Ahmet Hikmet Müftüoğlu (1870-1927), Saffeti Ziya da (1875-1929) bu dönemin öykücüleridir. Kendine özgü bir öykü anlayışı geliştirerek aynı dönemde etkili olan bir başka yazar da H.R. Gürpınar’dır. Gözleme dayanan gerçekçi yönelimiyle başarılı öyküler yazmıştır. Cemil Süleyman Alyanakoğlu, İzzet Melih Devrim (1887-1966), Fecr-i Ati döneminin romantik eğilimde ürün veren öykücüleridir.

II.Meşrutiyet’in ilanı, ülkenin siyasal yapısına getirdiği canlılıkla birlikte, yeni bir edebiyat anlayışının gelişmesine de neden olur, imparatorluğun yıkılışını önlemek kaygısıyla ortaya çıkan düşünce akımlarından biri olan Türkçülük, siyasal alandaki var oluşuna koşut olarak edebiyat alanında da Genç Kalemler dergisinde yaygınlaşır.

Dildeki sadeleşme hareketi, ulusal bir edebiyatın oluşmasında etkili olur. Türk öykücülüğünün kendine özgü bir kimliğe ulaşmasındaki ilk önemli girişimi, bu hareketin öncülerinden Ömer Seyfettin gerçekleştirir. Milli Edebiyat adıyla anılan bu akım doğrultusunda ürün veren Y.K.Karaosmanoğlu, dil ve konu yönünden sağlam bir öykü evreni kurar. Toplum ve insan gerçeklerine sevecen bir bakışla yaklaşan H.E. Adıvar ve R.N.Güntekin’in yanı sıra Memleket Hikâyeleriyle Anadolu insanını dile getiren R.H.Karay’ı da bu dönemin önemli bir öykücüsüdür.

Cumhuriyet, toplumsal ve siyasal açıdan olduğu kadar, edebiyatta da yeni bir dönemin başlangıcım oluşturur. Türk öykücülüğünün bu evredeki gelişmesini hazırlayan “yol açıcılar” F.Celâlettin, S.Ertem, M.Ş.Esendal, Kenan Hulusi, Bekir Sttkı Kunt (1905-1959), Selâhattin Enis (1892-1942), O.C.Kaygılı, Sabahattin Ali, N.S. Örik, Reşat Enis, toplumsal yapıdaki değişimi, toplumun değişik kesimlerindeki insanların sorunlarını, gözleme dayalı bir biçimde yansıtırlar.

İlgili Makaleler