Tarihi Şahsiyetler

Turgut Reis Hayatı, Denizciliği, Savaşları (Tarihi Şahsiyetler)

Osmanlı Türk denizcisi. Osmanlı Devletinin Menteşe (Muğla) Sancağına bağlı Saravuloz köyünde tahminen 1485’te doğdu, 23 Haziran 1565’te Malta kuşatmasında öldü. Veli isminde bir çiftçinin oğludur. Korsan gemilerinde tayfa olarak çalıştı, 1538 Preveze Deniz Savaşı’nda Barbaros Hayrettin Paşa’nın emrinde gönüllü gemilerin kaptanlığını yapmış  ve savaşın kazanılmasında hizmetleri olmuştur. Geri çekilen düşmanı tâkipte de üstün gayret ve cesâret göstererek pekçok gemiyi ele geçirmeyi başarmıştır.

Turgut Reis, 1540’ta  Korsika Adası’nda  İspanyollar’ın baskınında  esir edildi ve forsa olarak üç yıla yakın eziyet ve sıkıntı içinde kürek çekti. Daha sonra Ceneviz’e götürülüp hapsedildi. Barbaros Hayreddîn Paşa’nın Ceneviz’i kuşatması sonucunda esaretten kurtuldu. Turgut Reis, Barbaros Hayreddîn Paşa’nın yardımlarıyla yirmi beş gemiden oluşan bir filo kurdu. Batı Akdeniz’de kendini kabul ettirerek Napoli Körfezi’nde bir İspanyol filozounu bozguna uğratarak Castelnova Kalesi’ni aldı ve Cerbe Adasına yerleşti. Akdeniz’deki başarıları sebeiyle  Kanuni Sultan Süleymân tarafından İstanbul’a dâvet edildi. Emrinde çalışan hepsi biribirinden kahraman silâh arkadaşlarından Kılıç Ali, Gâzi Mustafa, Hasan Reis, Kara Dayı, Kara Kadı gibi kaptanlarla birlikte, sekiz gemiyle İstanbul’a gelip, Sultana bağlılıklarını arz ettiler. Bu ziyaret sonucunda Osmanlı Devleti hizmetine alındılar ve Turgut Reis’e Karlı ili Sancakbeyliği diğerlerine de yetmişer-seksener akçe ulufeyle fener taşıma hakkını verdi.

Turgut Reis bundan sonra bir Osmanlı kaptanı olarak tekrar denize açıldı. Malta şovalyelerini bir kadırgasını ele geçirdi. Manya zaferi ve Selanik limanı önündeki savaşlarla adını duyurdu. Fakat İstanbul’a haraç götürmekte olan bir Venedik gemsini batırdığı gerekçesiyle padişahın gözünden düşürüldü. Ve sancakbeyliğinden azledildi. Yaklaşı iki yıl Osmanlı Devleti’yle ilişkisini kesti. Kanuni Sultan Süleymân’ın kendisine Trablusgarb’ın fethi karşılığında beylerbeyiliğine atayacağı vaadiyle 15 Ağustos 1551’de Malta şövalyelerinin hâkimiyetinde bulunan Trablusgarb’ı fethinde önemli rol oynadı. Acak beylerbeyliğine başkasının atanması üzerine gücenerek filozoyla birlikte Batı Akdeniz’e çekildi. 1552’de Andrea Doria’ya karşı kazandığı Pestiye Zaferi, 1553’te Korsika Adasının merkezi Bastia’yı zaptı başarılarından sonra, Trablusgarb Beylerbeyliğine getirildi. Bu vazifedeyken Kaptan-ı derya Piyale Paşa ile birlikte pekçok deniz seferine katıldı.

1555’te İtalya’nın güneyinde Reggio Kalesi’nin ve Elbe Adası’nın, 1556’da İspanyollar’dan Oran ve Bougie’nin, 1557’de Bizerte’nin, 1558’de Minorka Adası’nda Ciudadela’nın alınmasında büyük katkılarda bulundu. 31 Temmuz 1560’ta Andrea Doria’nın oğlu Giovanni’nin Cerbe saldırısında, Turgut Reis’in Osmanlı donanmasının zafere ulaşmasında çok büyük gayreti görüldü. 1565’te Malta Kuşatmasına katıldı. Seksen yaşı civarında olduğu halde iken bile büyük bir istekle savaşa katıldı. 17 Haziran’da St. Elmo burcunda yapılan bir hücumda başından yara alarak beş gün baygın yattıktan sonra 23 Haziranda St. Elmo’nun fethi günü şehit oldu.

Türk denizcileri arasında kahramanlığı, devlete hizmetiyle ayrı bir yeri olan Turgut Reis, Trablusgarp’ta kendisinin yaptırdığı câminin yanındaki türbesine gömüldü.