Edebiyat

Tomas Fasulyeciyan Kimdir, Hayatı, Tiyatroculuğu

Tomas Fasulyeciyan. Ermeni asıllı Osmanlı tiyatro oyuncusu (1843’te İstanbul’da doğdu, 1901’de Mısır, İskenderiye’de öldü).

Çocukluk yılları fakirlik içinde geçti. ilk tahsiline Kumkapı Ermeni İlkokulu’na başladı, ama bitiremedi. On beş yaşındayken, Hasköy’de bir amatör toplulukla sahneye çıktı. Oynadığı uşak rolünde gösterdiği başarı üzerine, ertesi yıl Şark Tiyatrosu’na girerek profesyonel oyuncu oldu. 1862’de Ekşiyan’ın yanında bir İzmir turnesine katıldı ve orada oyuncu Bayzar Hanım’la evlendi. 1863’te eşiyle birlikte Trabzon’a gitti. Trabzonlu Ermeni gençlerle amatör bir tiyatro topluluğu kurarak bir yıl süresince oyunlar sahneledi. Aynı yılın sonunda Kafkasya’ya geçti ve iki yıl sonra İstanbul’a dönerek Mınakyan Efendi’nin yanında çalışmaya başladı. Daha sonra, İstanbul’un çeşitli semtlerinde kendi başına sahneye çıktı. 1869’da yeniden Kafkasya’ya gitti. İstanbul’a döndüğünde kurduğu toplulukla Üsküdar Aziziye Tiyatrosu’nda oyunlar oynadı. Ancak, başarılı olamadı ve grubu dağıldı. Güllü Agop’un davetini kabul ederek Gedikpaşa Tiyatrosu’na girdi. Onunla da geçinemeyip ayrıldıktan sonra, 1880’de Bursa’ya gitti. Ahmed Vefık Paşa’nın yazdığı oyunlarda, yönetmen ve oyuncu olarak beş yıl çalıştı. Bu arada, oyuncularına telaffuz (diksiyon) ve edebiyat dersleri veren Feraizcizâde Mehmet Şakir’den yardım gördü. 1885’te Bulgaristan’a giderek sekiz yıl kaldı. Türkiye’ye dönüşünde iki kez Samsun’da oynadı ve İstanbul’a döndükten sonra çıktığı Tekirdağ turnesinin ardından 1894’te bir daha dönmemek üzere Türkiye’den ayrıldı. 1900’e değin Romanya ve Bulgaristan’da kaldı. Bu sırada hastalandı ve dostlarının yardımıyla bakım için Paris’ e gönderildi. Bir süre sonra Mısır’a geçti. İskenderiye’de birkaç oyunda oynadı, ama ilerleyen hastalığı nedeniyle sahneye çıkamaz oldu ve yoksulluk içinde öldü.

Tomas Fasulyeciyan, gençlik yıllarında yakışıklılığı ve güzelliğiyle dikkati çekmiş ve önce Ermenice, daha sonra da Türkçe oyunlarında gösterdiği başarıyla, yaşadığı çağda Batı tarzı oyunların en ünlü oyuncuları arasına girmiştir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi (kısaltılarak)