Tirso de Molina Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TIRSO DE MOLINA (1584-1648)

İspanyol oyun yazarı. İspanyol tiyatrosunun “Altın Çağ”ının önemli yazarları arasındadır.

Madrid’de doğdu, Almazân’da öldü. Asıl adı Gabriel Tellez’dir. Yaşamının ilk dönemi üzerine fazla bilgi yoktur. Alcalâ Üniversitesi’nde öğrenim gördü. 1601’de Merci tarikatında keşiş oldu. Tarikatın hizmetinde önce Ispanya’yı, 1616-1618 arasında da Batı Hint Adaları’nı dolaştı. Tarikatın resmi tarihçiliğini yaptı. Çağdaşı ünlü Ispanyol oyun yazarı Lope de Vega’nın etkisiyle tiyatroya yöneldi ve çok sayıda oyun yazdı. 1625’te, oyunlarının halk üzerindeki kötü etkileri neden gösterilerek Castile Konseyi tarafından bir süre, uzaktaki bir manastıra sürgüne yollandı.

Tirso de Molina’nın üç yüzden çok oyun yazdığı ileri sürülmüşse de, günümüze yalnızca 1627-1636 arasında Partes (“Bölümler”) adıyla beş cilt olarak yayımlanan seksen oyunu kalmıştır. Bunlardan bazılarını da onun yazdığı kesin değildir. Tragedya, komedya, tarihsel ve dinsel oyun gibi çeşitli türlerdeki ürünlerinin tümünde aynı ustaca çizgiyi tutturamamakla birlikte bazı oyunları döneminin İspanyol tiyatrosunun en parlak ürünleri arasındadır. El burlador de Sevilla (“Sevilla’lı Kadın Avcısı”) adlı tragedyası, halk efsanelerinden yararlanarak yarattığı Don Juan tipini edebiyata kazandıran yapıttır. El condenado por desconfiado (“İmanı Sarsılınca Lanetlenen Adam”) ise tanrıbilimsel bir ikilem üzerine kurulmuş bir tragedyadır. Yaşamı boyunca günah işlemiş bir adamın inancını koruması sayesinde kurtulmasını, buna karşılık tam bir münzevi yaşamı süren başka bir adamın ise felsefi kuşkular duyması nedeniyle lanetle-nişini konu alır. Tirso de Molina, Lope de Vega’nın oluşturduğu komedya yapısını temel alarak genellikle aşk ve kıskançlık konusu çevresinde dönen komedyalar da yazmıştır. İki üç olay örgüsünün iç içe geçtiği’ karmaşık entrikalar kurmuş, özellikle de kadın tiplerini ustalıkla işlemiştir. Don Gil de las calzas verdes (“Yeşil Poturlu Don Gil”) en başarılı komedyaları arasındadır. İspanyol ve Portekiz tarihinden ve İncil’ den alınma konular üzerine tarihsel ve dinsel oyunları da vardır.

Tirso de Molina, İspanyol tiyatrosunda Lope de Vega’nın kurduğu geleneği sürdürüp geliştirmiştir. Tanrıbilim, tarih ve efsanelerden aldığı malzemeyi, kendi düş gücünü katarak zenginleştirmiş, insanın zayıflık ve hatalarını psikolojik çatışmaları bazen trajik bir derinlikle, bazen de mizah dolu bir anlatımla, doğal ve yalın bir üslupla dile getirmiştir.

• YAPITLAR (başlıca): El vergonzoso en palacio, 1605,(“Utangaç Saraylı”); Marta la piadosa, 1614, (“Sofu Marta”); La villana de Vallecas, 1620, (“Vallecas’lı Köylü Kadın”); Partes, 5 cilt, 1627-1636, (“Bölümler”); El burlador de Sevilla, 1630, (“Sevilla’lı Kadın Avcısı”); La prudencia en la mujer, 1634, (“Kadın Uyanıklığı”); Don Gil de las calzas verdes, 1635, (“Yeşil Poturlu Don Gil”); El condenado por desconfiado, 1635, (“İmanı Sarsılınca Lanetlenen Adam”); Obras drama ticas completas, (ö.s.), B.de Los Rios (der.), 3 cilt, 1947-1958, (“Tüm Tiyatro Yapıtları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi