Tarihi Şahsiyetler

Thomas Newcomen Kimdir, Hayatı, Buluşları, Hakkında Bilgi

NEWCOMEN, Thomas (1663-1729)

İngiliz, mekanikçi ve mucit. Başarıyla çalışan ilk pistonlu buhar makinesini geliştirmiştir.

Devonshire bölgesindeki Dartmouth kentinde doğdu, 5 Ağustos 1729’da Londra’da öldü. Küçük yaşlarda demirci çırağı olarak yaşama atıldı, daha sonraları da çeşitli makine akşamları ve araç gereç yapımcılığına başladı. 1700’lerin başında geliştirdiği, başarıyla çalışan bir buhar makinesinin üretimini yapabilmek için, “her türden ateşli tulumbaları” içeren bir patent almış olan Thomas Savery (1650-1715) ile ortaklık kurdu. Buluşunu 1712’de piyasaya süren Newcomen, sonraları aygıtı üzerinde birçok geliştirmeler yaparak çeşitli kömür ocakları için çok sayıda üretim yaptı.

Newcomen’in, teknoloji tarihi içinde önemli bir dönüm noktasını oluşturan buluşu, İngiliz madencilik sanayiinin 17. yy’daki hızlı gelişiminin bir ürünü olmuştur. O dönemlerde, giderek daha derinlere inen kömür ocaklarındaki temel sorun, içeri dolan suların boşaltılmasıydı. Bu sorunun çözümüne yönelik ilk önemli adımı 1698’de Savery atmış ve “ateşli tulumba” olarak anılan bir tür pompa geliştirmişti. Bir su kazanıyla bir emici bölümden oluşan bu aygıtta, kazandaki suyun kaynamasıyla elde edilen buhar bir boruyla emiciye aktarılıyor, daha sonra da bu bölmenin üzerine soğuk su dökülerek buhar yoğunlaştırılıyor ve ocağın içindeki suyu emecek bir hava boşluğu oluşturuluyordu. Ne var ki, elde edilen hava boşluğunun sadece 6 m derinlikteki suyu emebilmesi, o dönemlerde yapılan kazanların yüksek basınca dayanamaması ve 75 litre suyu 1 m yukarı çıkartmak için 16 kg kömür yakmak zorunluluğu gibi nedenler Savery’nin bu makinesinin ticari başarıya ulaşmasını engellemişti.

Deniş Papin’in 1687’de geliştirdiği piston sistemi ile Savery’nin vakum pompasını birleştiren Newco-men’in, içi su dolu bir kazanın üzerine yerleştirilmiş pistonlu bir silindirden oluşan pompasında, ısıtılan kazandan elde edilen ve bağlantı borusuyla silindire doldurulan buhar, pistonu iterek ona bağlı olan tulumba kolunu hareketlendiriyordu. Ardından püskürtülen suyla soğutulan silindirin içindeki buharın yoğunlaşmasıyla oluşan vakum, pistonun ilk konumuna dönmesini ve gel-git devinimini tamamlamasını sağlıyordu.

Newcomen, Savery’ninkinden daha güçlü ve daha az masraflı olan bu makinesinde sonraları yaptığı düzeltmelerle, piston hareketinde dakikada on iki iniş-çıkışlık bir hız ve 100 beygirlik güç elde etmeyi başardı. Ayrıca, kazan, silindir ve su sistemlerini denetleyen vanaların çalışmasını, elle yapılmaktan kurtarıp otomatikleştirdi. Newcomen’in, kullanımı 20. yy’ın başlarına değin süren makinesi, James Watt’m ısı kaybını ve yakıt masraflarını büyük oranda düşüren ve piston hareketini tekerleğe aktaran buhar makinesinin de öncüsü olmuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi