Theodor Boveri kimdir? Hayatı

Theodor Boveri kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1862-1915) Alman hücrebilimci. Hücre bölünme­si ve kromozomların özellikleriyle il­gili öncü araştırmalar yapmıştır. Theodor Heinrich Boveri 12 Ekim 1862’de Bamberg’de doğdu. Babası hekimdi. İlk ve ortaöğre­nimini doğduğu kentte ve Nürenberg’de tamamladı. 1881’de girdiği Münih Üniversitesinde ilkönce tarih ve felsefe okuduktan sonra anatomi öğrenimi gördü. 1885’te tıp diplomasını aldı. Aynı yıl, Richard Hertwig’in (1850-1937) yönettiği Münih Zooloji Enstitü- sü’ne girdi. Hücrebilime yönelmesinde Hertwig’in etkisi büyüktür. 1887’den sonra karşılaştırmalı anato­mi ve zooloji dersleri verdi. 1893’te Würzburg Üniversitesi’nde zooloji ve karşılaştırmalı anatomi profesörü oldu vc çalışmalarını ölene değin burada sürdürdü. 15 Ekim 1915’te Würzburg’da öldü.

Boveri 1885’te çalışmalarına başladığı sırada, yumurta ve sperm hücresinin döllenmede rol oyna­dıkları, kalıtım olgusunda kromozomların önemi, her türe özgü ayrı bir kromozom sayısının varlığı ve cinsiyet hücrelerinde meyoz bölünme (meiossis) olayı bir ölçüde bilinmekteydi. Ancak bu bilgiler kalıtım mekanizmasının anlaşılabilmesi için lıenüz ilk adım­lardı. Meslektaşı Beneden gibi, Boveri de cinsine göre 2 ya da 4 tane iri kromozomu olan, bu nedenle de kolay incelenebilen bir tür barsak kurdunu (ascaris megalocephala) incelemekle işe başladı. 1887’de Bene­den ile aynı zamanda fakat ondan bağımsız olarak mitoz ya da meyoz bölünme sırasında çok önemli işlevleri olan sentrozomun mitoz bölünme sonrası yok olmadığını gösterdi. Bu kutup cismini “sentrozum” olarak adlandıran da Boveri’dir. Yalnızca bö­lünme sırasında gözlemlenebilen kromozomların da aslında sürekli yapılar olduklarını, dolayısıyla kalıtı­mın sürekliliğinde etken olabildiklerini de ortaya çıkardı. Boveri, Beneden’in, cinsiyet hücrelerinin döllenme öncesi kromozom sayılarını yarıya indirge­yerek yeni hücre oluşumuna eşit sayıda kromozomla katıldıkları konusundaki bulguların: doğruladı. Bu­nun yanı sıra her bir kromozomun kalıtım özellikleri­nin tümünü değil ancak belirli faktörleri taşıdığını, hücre çekirdeğinin çevresindeki sitoplazmanın kro­mozomlar üzerinde etkili olabileceğini de buldu.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 19. cilt, Anadolu yayıncılık, 1984