Themistokles Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

THEMİSTOKLES (İÖ ykş. 525-460)

Atinalı devlet adamı ve komutan. Atina’yı büyük bir deniz gücü haline getirmeye çalışmıştır.

Atina’da doğdu, aynı kentte öldü. Babası orta halli bir aristokrattı. Annesi Atinalı olmadığından yurttaşlık hakkını ancak Kleisthenes reformlarından sonra elde edebildi. İÖ 493’te büyük toprak sahipleri karşısında giderek güçlenen tacirlerin ve denizcilerin temsilcisi olarak arkhon seçilince, önce doğal konumu bakımından Phaleron’a göre savunmaya daha elverişli olan Pireaus’ta (Pire) yeni bir liman yaptırdı ve burayı bir deniz üssü haline getirdi. Baskıcı yönetiminden dolayı Khersoneses’ten (Gelibolu) kaçmak zorunda kalan Miltiades’in yardımıyla İÖ 490’da Marathon’da ilk Pers saldırısını durdurmayı başardı. Tehlikenin geçtiğini savunanlara karşı çıkarak Persler’i en zayıf yanları olan ikmal güçlüğü noktasından vurabilmek için onları destekleyen Fenikeliler’le boy ölçüşecek bir deniz gücü oluşturmak gerektiğini öne sürdü. Ancak bu strateji varlıklı olanlara yeni bir mali yük getirdiğinden ve denizcilerin askeri ve siyasi gücünü artırdığından aristokrat çevreler tarafından büyük tepkiyle karşılandı. Yoğun siyasi mücadeleler sonunda devlet yapısında demokratik reformlar gerçekleştiren ve rakiplerini birbiri ardısıra sürgüne gönderen Themistokles, İÖ 483’te Laurion gümüş madenlerinin savaş gemisi yapımına harcanması kararını kabul ettirdi. Böylece Pers Kralı Kserkses’in Yunanistan üzerine yürüdüğü İÖ 480’de Atina filosunu 200 savaş gemisine çıkardı.

Bütün Yunan kuvvetlerinin İsparta komutasında birleşmesini kabul etmesine karşın, alışılagelmiş kıyılarda çarpışma stratejisi yerine ana filonun açık denize çıkmasını sağladı. Euboea (Eğriboz) Adası’nın kuzeyindeki dar boğaza çekilerek Pers kuvvetlerini bu sarp kıyılara toplu halde yanaşmak zorunda bıraktı.
Ancak çıkan bir deniz fırtınasının ardından Artemisi-um Savaşı’nda ağır kayıplar verdi. Bu sırada karadaki birlikler de Thermpylae’da bütünüyle yok edilince Atina’daki bütün kadın ve çocukların Peloponnesos (Mora) Yarımadası’na götürülmesini sağlayarak filosuyla Salamis’e doğru çekildi. Persler’i kesin bir saldırıya yöneltmek amacıyla Kserkses’e taraf değiştirmeye hazır olduğu yolunda yanıltıcı haberler gönderdi. Öncü Fenike kuvvetlerini kuşatıp bütünüyle yok ettikten sonra artçı kuvvetleri de bozgun içinde geri çekilmeye zorladı. Ancak Persler’i Çanakkale Boğazı’na kadar izleyip kara birliklerini bağlantısız bırakma önerisi benimsenmedi.

Savaş sonrasında Atina surlarını yeniden inşa ettirdi ve İsparta’nın üstünlüğüne son vermeye çalıştı. IÖ 477’de kurulan Delos Birliği’nin ön adımlarını attı. Ancak bu sırada soylular meclisi Areopagos eski sürgünleri geri çağırtarak yönetici mevkilere getirdi. Başkentin Pireaus’a taşınması ya da Aeropagos’un yetkilerinin sınırlandırılması yönündeki çabaları yüzünden giderek gözden düştü. İÖ 472’de çeşitli entrikalar sonucu sürgüne gönderildi.Bir süre Argos’ta yaşadıktan sonra Persler ile gizli ilişkiler kurduğu gerekçesiyle İsparta tarafından ölüme mahkûm edildiğinden, sonunda Pers Kralı Artakserkses’e sığındı. Onun egemenliği altındaki Magnesia’nın (Manisa) valisi oldu.

Aristokrat tarihçiler tarafından haksız biçimde karalanmış, ancak daha sonra Pireaus’ta onuruna bir anıt mezar yapılmıştır. Atina’yı en büyük deniz gücü haline getirme hedefi Perikles’in demokrasi döneminde gerçekleşmiştir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi