Tevşih Nedir, Ne Demektir, Dini Musikide Tevşih

Tevşîh (ar. i.)

Dinî musikimizin şekillerinden birinin adıdır. Lûgatta “tanzim etmek, tertiplemek, süslemek” manâlarına gelen tevşîh kelimesi, mevlid ve mi’râciye bahirleri arasında cumhur tarafından okunan ilâhîler hakkında kullanılan bir tâbirdir. Sözleri Türkçe veya Arabça olan bu manzumeler, Peygamber Efendimiz’in doğumuna dâir medihleri terennüm eder. Baş veya son taraflarında bazen münâcâtlar da bulunur. Güfteleri iki, dört, beş, altı mısrâdan ibaret bir kıt’a olur. Tevşîhler ekseriyâ Durak Evferi, Muhammes, Devr-i Kebir, Çenber, Zencîr, Hafif, Evsat, Fahte gibi büyük usullerle ölçülürler. Genellikle büyük mutasavvıfların şiirlerinden seçilmiş olan bu manzumeler, muhtelif makâmiarda bestelenmiştir. Mevlid bahirleri muayyen makâmiarda okunduğuna göre mevlid tevcihlerinde de bahirlere göre makâm ve güfte uyuşması gerekmektedir.