Tevfik Sağlam Kimdir, Hayatı, Çalışmaları

Ord. Prof. Dr. Tevfik Sağlam, (27 Mayıs 1882’de İstanbul’da doğdu, 12 Temmuz 1963’de aynı şehirde öldü).

1897’de Askeri Tıbbiye’ye giren ve bu okulu 1903 yılında bitiren genç Tevfik Salim, Gülhane Tatbikat Mektebi’nde iken Süleyman Numan Paşayı tanımış, kısa süre sonra hoca da bu çalışkan öğrencisini takdir etmiştir. Daha sonraki yıllarda bu ilişki yakın bir işbirliği haline dönüşmüştür.

Tıbbiyeyi bitirdikten sonra bir sene Güllhane Kliniğine devam etmiş Süleyman Numan ve Deyeke’nin yanında iç hastalıkları kliniği ve laboratuvarında çalışmıştır. 1904’te Seririyat ve Emrazi Dahiliye, ve Kimyayı Fizyolojide bilhassa ibrazı likayat etmişler, kaydiyle pek iyi derece sertifika alınıştır (15 Ağustos 1904. No: 205). 26Haziran 1005’te Süleyman Numan’ın yanına iç hastalıkları kliniğine asistan seçilmiştir. 6 Eylül 1906’da iç hastalıkları muallim muavinliği konkurunu kazanmış ve akademik kariyere girmiştir. 27 Mart 1908’de Solkolağası olmuştur.

1909’da Haydarpaşa’da Tıp Fakültesi kurulduğu zaman II.İç Hastalıkları Kliniği Laboratuvar şefliğine getirilmiş ve mezun talpibler sınıfına geçmiştir. 1912 senesinde Balkan Harbine iştirak etmiş Selanik Redif Fıkrası Sıhhiye Bölüğü Başhekimliğine tayin edilmiştir.

5 Şubat 1913’te Şark Ordusu Sıhhiye Müfettişliği emrinde Hadım Köyü’ne gönderilmiş ve Karaburun ‘da Aydın Fırkası Sıhhiye Bölüğü’ne, 10 Şubat’ta da Yassiviran Menzil Hastanesi’ne atanmıştır, 19 Mart 1913’te tifüse yakalanmış ve İstanbul’a nakledilmiştir. Aynı yıl Mayıs başlangıcında Wiesbaden’e gönderilmiştir. Bir buçuk yıl Almanya’da kaldıktan sonra İstanbul Tıp Fakültesindeki görevine dönmüştür.

Mart 1912’de binbaşı olmuştur. 1914 Mart’ında Tıp Fakültesi’ndeki vazifesinden istifa ederek askeri hizmete dönmüş ve askeri Tıbbiye mektebinde iç hastalıkları öğretimine memur edilmiştir. 4 Ağustos 1914’te I.Dünya Harbi seferberliği sırasında, İstanbul I. Kolordu Hıfzıssıhha Müşavirliğine, bir süre sonra Kolordu Başhekim Vekilliği’ne atanmıştır. Bu esnada V. Kolorduda hüküm süren kolera salgınında ve Kolordu Sağlık işlerinin düzenlenmesindeki hizmetlerine mükafat olarak kıdemine üç sene zam yapılmıştır. 17 Ocak 1915’te (32 yaşında iken), İstanbul’da bulunan II. Orduya Başhekim olmuş, 15 Şubat’ta Erzurum’daki III. Ordu Kumandanlığı emrine atanmış. 14 Mart’’ta III. Ordu Sıhhiye Reisi olmuştur. 20 Mayıs ‘ta bir sene seferi hizmet kıdem zammı almış ve 15 Haziran’da yarbay olmuştur. 1917’de bir sene kıdem zammı almış ve Eylül 1917’de Albay olmuştur. III. Ordu Sıhhiye Reisliğinde, bulunduğu esnada 31 Mart 1918’de Osmanlı Hükümeti ile Güney Kafkas Hükümetleri arasındaki sulh başlangıcı müzakerelerine memur heyette üye olarak çalışmış, müşavir olarak Batum’a gitmiştir. 9 Haziran 1918’de Şark Ordular Grubu Müfettişliğine atanmıştır.

I.Dünya Harbi mütarekesinden sonra, Gülhane Müdür ve Başhekimliğine aynı zamanda İç Hastalıkları Kliniğin Profesörlüğüne atanmış, bir süre sonra başhekimlikten ayrılmıştır. 1919’da İstanbul’da çıkan veba salgını esnasında Sıhhiye Müdüriyeti Umumisinde toplanan Veba Komisyonunda çalışmıştır. 1919 Nisan’ında Tıp Fakültesi Mebadii Emrazı Dahiliye (Propediitik) öğretimine memur edilmiştir. 1920 Şubat’ında Askeri Tıbbiye mektebinde ve Gülhane’de Seferde Hizmeti Sıhhiye muallimliğine ve aynı zamanda Harbiye Nezaretinde (Tarihi Harbi Sıhhi Komisyonu) başkanlığına atanmıştır.

Milli Mücadelede İnebolu yolu ile Ankara’ya gelerek 3 Aralık 1921’de göreve başlamıştır. Biraz sonra Sahra Sıhhiye Müfettişi Umumiliği hizmeti de uhdesine tevdi edilmiştir. 10 Ocak 1922’de her iki görevinden de istifa etmiş 30 Ocak 1922’de istifası kabul edilerek Ankara Hastaneleri Dahiliye ve İntaniye Şefliğine atanmıştır.

1923 senesi Ocak ayında İzmir Hastanesi Dahiliye Şefliğine inha edilmiştir. Aynı senenin Mayıs sonunda Gjülhane Hastanesi Dahiliye Kliniği Profesörlüğüne, Temmuz ayında Askeri Tıp Encümeni Alisi Reisliğine, Ekim ayında Gülhane Başhekimliği ve Müdürlüğüne atanmıştır. 1 Mayıs 1924’te Tıp Fakültesinde Pro-pedötik muallimi olmuş, aynı sene İstanbul’da Sağlık Bakanı Refik Saydam’in Başkanlığında toplanan Sıtma Savaş Komisyonu üyesi olarak çalışmıştır. 1925’te I. Milli Türk Tıp Kongresi Katibi Umumiliğine seçilmiştir. 1926 da Türk Kodeksi. Komisyonuna üye olmuştur. 4 Mayıs 1926’da Tıp Fakültesi Emrazı Dahiliye Müderrisliğine seçilmiştir. Aynı senede Varşova’da toplanan Milletlerarası Asker Hekimliği Kongresinde Türk Ordusunu temsil eden heyet içinde bulunmuştur. 1927 senesi Temmuzunda ikinci defa M.M.V. Sh. Dairesi Reisi tayin edilmiş, 31 Ağustos 1927‘de Mirliva (General) olmuştur. 24 Ocak 1928’de kendi isteği üzerine emekliye ayrılmıştır.

Tıp 1 (iküitesi Müderrisler Meclisinin ve Darülfünun Divanının evvelce vermiş olduğu mezuniyete rağmen tıp fakültesindeki vazifesinden müstafi sayılmıştır. 1929 da yeni kurulan İstanbul Etibba odasına başkan seçilmiş, 1931 de ikinci defa başkan olmuştur. 1930’da İstanbul Vilayeti Umumi Meclisi ne aza seçilerek 1933 senesine kadar bu vazifede kalmıştır.

1 Haziran 1931’de Gureba Hastanesi Dahiliye Mütehassısı olmuş aynı sene Temmuzunda Tıp Fakültesi Emrazı Dahiliye. Müderrisliğine ikinci, defa seçilmiş ve atanmıştır. 1 Ağustos 1933’de Darülfünunun lağvı ve yeni Üniversitenin kurulması üzerine Tıp Fakültesi, II. İç Hastalıkları Kliniği Ord. Profesörlüğüne ve Fakülte Dekanlığına seçilmiştir. 1 Haziran 1934’te II. İç Hastalıkları Kliniği Kürsüsü lağvedilmiş ve fakülteden ayrılmıştır.

22 Ocak 1936’da Haydarpaşa Numuneliastanesi İç Hastalıkları mütehassıslığına tayin edilmiştir. Bu yıllarda çıkan Soyadı Kanunu gereğince, Tevfik Salim, Sağlam soyadını almıştır.

14 Mayıs 1937 de Kızılay Hastabakıcı Hemşireler Yurdu İdare Heyeti Başkanı Seçilmiş, 1949 senesi Haziranında Yüksek Sıhhat Şurası üyeliğine tayin edilmiştir. 1942 senesi Mayısında da yeni kurulan III. İç Hastalıkları Kliniği Ord. Profesörlüğüne seçilmiştir. 1942 senesi yazında Üniversite Rektörlüğüne atanmış ve bu vazifede 1946 yılı Haziranına kadar hizmet görmüştür. 1946 da Üniversite Senatosu ve Üniversiteler arası kurulu üyeliğine seçilmiştir.

1927 yılından beri İstanbul Verem Savaş Derneği üyesi, 1936’dan beri de bu derneğin başkanı bulunmuştur. Daha sonraki yıllarda yurt çapında Verem Savaşını organize etmiştir.

Yaş haddini doldurmuş olduğundan 27.5.1952 III. İç. Hastalıkları Kliniği amfisinde yapılan bir törenle emekliye ayrılmıştır. Emekli olduktan sonraki yıllarda Verem Savaş Derneğinde, gerek Unesco Milli Komisyonunda başrı ile çalışmış, 12 Temmuz 1963’te İstanbul’daki evinde bir kalp krizi sonucu vefat etmiştir.