Tevfik Çaylak Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
TEVFİK [Çaylak] (1843-1893)
Osraanlı, gazeteci. Döneminin usta bir mizah yazarı ve fıkra derleyicisidir.
Mehmed Tevfik İstanbul’da doğdu, aynı kentte öldü. Gümrük tahsildarı Mustafa Ağa’nın oğludur. Çıkardığı Çaylak adlı mizah gazetesinden ötürü bu lakabla anılır. Düzenli bir öğrenim göremedi. 1853’te Bayezid yakınındaki Mekteb-i Rüşdiye’yi bitirdi. Özel ders alarak Fransızca öğrenmeye çalıştı. 1857’de Harbiye Nezareti nizamiye muhasebesine kâtip olarak girdi. Bir süre sonra Hazine-i Hassa Mektubi Odası’nda çalıştı. Filip Efendi’nin 1866!da çıkarmaya başladığı Muhbir gazetesinde Ali Suavi’nin denetiminde günlük küçük yazılar yazdı, düzeltmenlik yaptı. Bu gazete kapatılınca İstanbul gazetesine geçti. Hüdavendigar (Bursa) Vilayeti yazı işleri müdür yardımcılığına atandı. İzmit tahrirat müdürlüğü yaptı. İkinci kez Bursa’ya atandığında 1869’da vilayet adma Hüdavendigar gazetesini çıkardı. Kendi isteğiyle görevinden ayrılıp İstanbul’a gitti. Burada Asır gazetesini çıkardı, ayrıca buna haftalık bir mizah nüshası ekledi.
Bir süre Ali Raşid Bey’in yönetimindeki Terakki gazetesine fıkralar yazdı. 1874’te haftalık Letaif-i Asâr, Geveze ve Gaga Burun İle ibiş adlı mizah gazetelerini kurdu. Basiret, Medeniyet, Vakit gazetelerinde çalıştı. 28 Ocak 1876’da kendisini üne kavuşturan mizahi Çaylak gazetesini çıkardı. 162 sayı çıkan gazete 26 Haziran 1877’de kapandı. Ardından Os-manlı gazetesini çıkardı. Basının baskı altına alındığı bir dönemde usta bir mizah yazarı olarak tanındı. Latifeleri, nükteleri ve Nasreddin Hoca fıkralarını derledi. On iki ay olarak düzenlediği İstanbul’da Bir Sene adlı yapıtında giderek yok olan eski gelenekleri, görenekleri saptadı. Ancak Helva Sohbeti, Kâğıthane, Ramazan Geceleri, İstanbul Akşamcıları gibi beş aylık bölümünü yayımladı. Kafile-i Şuara adlı tezkiresi de yarım kaldı.
• YAPITLAR (başlıca): Letaif-i İnşa, 5 Kitap, 1864-1868; Kafile-i Şuara, 1875; Yadigar-ı Macaristan, 1877; Asâr-ı Perişan, 1880; İstanbul’da Bir Sene, 5 kitap, 1882-1883; Bu Adam, 1882; Letaif-i Nasreddin, 2 Cüz, 1882; Hazine-i Letaif, 1885; Letaif-i Hikâyat ve Garaib-i Rivayat, 2 Kitap, ty; Nevadirü’z-Zürefa, 3 kitap, ty.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi