ter Eckhart Kimdir, Hayatı, Felsefesi, Hakkında Bilgi

Orta Çağ’da kilisenin toplumun genel gereksinmelerine karşılık verememesi, tutumu, halkın yeni arayışlar içine girmesine neden olmuştu. Özellikle Almanya’da Yeni-Platonculuk’tan kaynaklanan Gi-zemcilik’in yayılması bu gereksinmeden doğmuştu. Gizemcilik, Tanrı ile insan arasındaki ilişkide, kiliseyi gereksiz görüyordu. Kilise yetkesinin önemli ölçüde sarsılmasına yol açacak, olan bu akım, Luther’in öncülük ettiği Reform eyleminin temelini oluşturmuştur. Eckhart, bu gelişmede, bu akımı o günün koşullarına göre düzenleyerek Alman Gizemcilik’ine öncülük etmiştir. Ayrıca, ortaya attığı yeni felsefe kavramlarıyla, Alman felsefe dilinin gelişmesini, düşüncesinin geniş bir çevrede anlaşılmasını sağlamıştır. Onun öğretisini izleyen Jean Tauler, Henri Suso, Louvainlı Henri, Kölnlü Henri, Ren Okulu’nu oluşturmuşlardır. Eckhart’m gizemciliğinde, Aquino’lu Thomas’ın ve Aziz Augustinus’un etkisi vardır.

Eckhart, Tanrı’yı Yaratan’dan ayırır. Tanrı her şeydir, tanımlanamaz, eylemsizdir. Yaratan ise, Tanrı’nın yaratıcılığıyla tanımlanır. Tanrı’dan başka bir varlık yoktur. Ruh, yaratılmamış bir “kıvılcım”ı içerir, insan gövdesinde duyum, özümleme gibi işlevlerinin yanı sıra, bir üst düzeyde, istek, öfke gibi işlevleriyle kendini gösterir. Bunun üzerinde bellek, istenç ve daha üstün anlak gibi yetiler bulunur. Dördüncü ve en üst düzeyde ise, “kıvılcım”, Tanrı’ nın bildiği her şeyin insan tarafından bilinebilmesini olası kılar. Ancak, bu tanrısal bilgiye ulaşabilmek için insan, kendini her türlü görünür varlıktan soyutlayabilmek, tutkulardan armdırmalıdır. Bu düşünce, bir anlamda, Hıristiyanlık’taki Baba-Oğul-Kutsal Ruh üçlemesine benzetilmekte ve onun bir yorumu olarak düşünülmektedir. Özellikle, ruhun, yaratılamayan “kıvılcım”ı olması düşüncesi, kilisede: tepki uyandırmışsa da onun görüşlerinin halk arasında yayılmasını önleyememiştir.

Eckhart’m öğretisiyle Doğu, özellikle de Hint felsefesi arasında benzerlikler bulunmaktadır. Tüm yapıtları, 1919’da Büttner tarafından iki cilt olarak toplanmış ve basılmıştır.

• KAYNAKLAR: A. Dempf, Meister Eckhart, 1934; J. Kopper, Die Metaphysik Meister Eckharts, 1955.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi