Tarihsel Materyalizm Marx ve Engels

Kapitalizm

Kapitalizm

^Kapitalist toplumda temel üretim güçleri sanayi ve ticaret, fabrika ve imalâthane, temel üretim ilişkileri burjuvalar ve proleterler arasındaki üretim ilişkileridir. Üretim güçleri piyasa güçleri tarafından ve arz- talep ilişkisine göre belirlenir; ve kapitalist sürekli kâr ve yatırım pe­şinde koşarken, kapitalist ve işçi arasındaki üretim ilişkisinin bağlayıcı unsuru kişisellikten-uzak ve sadece ‘para eksenli’ bireysel çıkara yö­nelik çabalardır, yani kapitalist işçiyi sadece kâr sağlayacak bir araç olarak kullanır ve böylece gerektiğinde onu kullanır veya işten atar. Kapitalist üstyapı bu altyapıya sağlıklı ve disiplinli işçiler üreten aile ve eğitim sistemi aracılığıyla hizmet eder ve böylece onu meşrulaştı­rırken; devlet, hukuk sistemi ve medya da kitlelerin hem fiziksel hem de ideolojik kontrolünü sağlar: ideolojik kontrol sayesinde işçi sınıfı materyalizmden ve alternatif fikirlerden uzak tutularak ‘yanlış bilinç’ içine sokulup

|Bununla beraber, diğer tüm antagonist üretim tarzları gibi kapita­lizm de, içkin (doğasındaki Ü.T.) çelişkileri nedeniyle, ‘kendini yıkacak tohumlar’ı bağrında taşır. Kapitalizmin asıl merkezini kâr amaçlı re­kabet oluşturur, fakat nihayetinde bu rekabet ve maliyet açmazı burjuva sınıfının -üyelerinin giderek daha fazla ‘köşeye sıkışması’ ve ücretleri düşen ve kitlesel işsizlik tehdidi altındaki işgücünün büyük­lük, birlik ve sınıf bilincindeki gelişimiyle birlikte- çöküşüne yol aça­caktır. Bu durum ayrıca kapitalizmde aşırı büyüme ve ani çöküşler biçiminde periyodik krizler yaratacak ve bunları şiddetlendirecek; ve işçilerin birleştikleri, zincirlerini kırdıkları, devletin ve üretim araçları­nın kontrolünü ellerine geçirdikleri ve son temel üretim tarzı Sosya- lizm-Komünizm’e ulaştıkları noktaya kadar sınıfsal antagonizmalar ve kutuplaşmalar artacaktır. Bu son aşamada, üretim araçları tüm insan­ların ortak malı haline geleceği için, sınıf çatışması, eşitsizlik ve yanlış bilinç olmayacaktır. İnsanlar sonunda sömürü ve yabancılaşmadan kurtulacak, “sabah avlanma, öğleyin balık tutma ve akşam yemeğin­den sonra da düşüncelerini tartışma” özgürlüğüne sahip olacaklardın (Alman İdeolojisi)-                                                                                       *

Nitekim, kapitalist üretim tarzı, Marx ve Engels’e göre, bir yanda kötülük ve sömürü üretip “kendi mezar kazıcılarını yaratırken; öte yandan, hem “herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacına göre” ilkesi üzerine kurulu komünist bir toplumda insanlara başka konular­da ve kendi üzerlerinde düşünme, felsefe yapma imkânını, hem de gerek maddî bolluk gerekse zorunlu ihtiyaçlardan ve sıkı çalışmaktan kurtulmayı sağlayacak gerekli üretim güçlerini yaratır.

KAVRAMSAL GELİŞİM İÇİN DİĞER SAYFAYA GEÇİNİZ