Tarihsel Materyalizm Marx ve Engels

Tarihsel Materyalizm Marx ve Engels

Friedrich Engels (1820-1895) Alman­ya’nın Barmen kentinde, Almanya ve İngiltere’de fabrikaları olan zengin bir tekstil imalâtçısının oğlu olarak dün­yaya geldi. Engels, ailenin işini devral- sa da, radikal bir toplumsal eleştiri üslûbu geliştirdi, radikal Alman grup Genç Hegelcilerle ilişkilerini giderek geliştirdi. Engels Marx’la onlar aracılı­ğıyla tanıştı ve ikisi sonradan yakın arkadaş oldular. Engels 1842’de Çar- tistler ve Ovvencılar gibi İngiliz radi­kallerle ilişkilerini geliştirdi ve Sanayi Devrimi’nin doaum veri olan İngiltere hakkındaki güçlü gözlemlerini aktar­dığı Ingiltere’de İ$ci Sınıfının Durumu’nu yazdı. Artık o yeni sanavi isçi sınıfının geleceğin devrimci gücü olacağına inanıyordu. Marx da benzer bir vargıya ulaştı ve tngels’in ‘Ekonomi Politiğin Eleştirine Dair Bir Taslak’ adlı gazete yazısından etkilendi ve birlikte ilk çalışma­ları Kutsal Aile (1845) ve Alman ideoloji si’n\ (1845) yazdılar.

Engels, 1845-1850 yılları arasında Marx’la beraber, Brüksel ve Pa­ris’te Marksizm’i entellektüel bir teori ve devrimci bir hareket haline getirmek için siyasal çalışmalara yoğunlaştı. Engels sosyalist politika­da oldukça aktif bir rol aldı. Alman Sosyal Demokrat Partisi için yo­ğun olarak çalıştı ve Komünist Birliğin kurulmasına yardımcı oldu. 1848 Avrupa devrimleri arifesinde Marx’la birlikte Komünist Manıfes^ ^yu yazdı, 1848 Alman devrimine aktif olarak katıldı ve hu devrimlpr Başarısızlığa uğrayınca Marx’la birlikte kaçmak zorunda kaldı

1850’de Manchester’daki aile şirketine döndü ve Marx’a yardım ettiği yirmi yıl boyunca burada kaldı. Ailesi onu malî olarak destekledi ve burada diyalektik materyalist düşünceyi geliştirmeye başladı.

Engels 1870’de kendini emekliye ayırdı ve hasta Marx’a hem yazma çalışmalarında hem de Birinci Enternasyonal’da sürdürdüğü siyasal faaliyetlerinde yardımcı olmak için Londra’ya geçti. Hatta Marx’ın adıyla New York Daily Times gazetesinde makaleler yazarak Marksizm’i tanıtmaya çalıştı. Engels Anti Dühring (1878) ve Bilimsel ve Ütopik Sosyalizm (1892) gibi çalışmalarla ve Ludvvig Feuerbach aracı­lığıyla, tarihsel materyalizmin ana temalarını geliştirmeye başladı. İkinci Enternasyonal döneminde Engels’in felsefi ve siyasal ünü Marx’ı geçmeye başladı.

1883’te Marx’ın ölümünden sonra zamanını (1885 ve 1894 yılları arasında) Kapital’m üçüncü ve dördüncü ciltlerini düzenleyip yayın­lamaya adadı. 1895’te kanserden öldüğünde dördüncü cilde henüz başlamıştı.

Engels günümüzde Marx-Engels dostluğunun küçük üyesi olarak tasvir edilir ve teorik analizler bağlamında bu tasvir kesinlikle yerin- dedir. Yine de o, bizzat usta bir gazeteci, sosyal tarihçi, askerlik konu­larında uzman ve doğa bilimciydi. ‘Doğanın Diyalektiği’ (1925) ve sosyalist feminizme ilk katkılardan biri olan ‘Ailenin Kökeni’ (1884) gibi birçok makale ve kitap yazdı. Son yıllarında Marx konusunda bir otorite, onun tüm çalışmalarının editör ve vasisi ve Birinci Dünya Savaşına kadarki dönemde Marksizm’in en büyük propaganda kay­nağıydı. Engels’in yazılarındaki ve Marksizm’in Bolşevikler ve özellikle Stalin tarafından resmi anlayış olarak benimsenişiyle doruğuna çıkan pozitivist eğilimler onun bilimsel Marksizm yorumu hakkında tartış­malara yol açtı ve buna bağlı olarak onun ününü azalttı.

Marx’ın tarihsel materyalizm anlayışını her zaman övse bile, tarih­sel materyalizm terimini ilk kez kullanan, Marx’ın tarihsel gelişim yasasında sadece ‘rehber bir ilke’ olarak gördüğü şeyin ana temaları­nı ete kemiğe büründüren ve bu temel fikri popüler hale getirip ya­yan Engels’tir.

FİKİRLERİ İÇİN DİĞER SAYFAYA GEÇİNİZ