İslam Tarihi

Tanzimat Fermanı Nedir, Sonuçları, Yenilikleri, Hakkında Kısa Bilgi

Sultan Abdülmecid zamanında, 3 Kasım 1839’da Sadrazam Büyük Reşid Paşa tarafından Gülhane’de okunan ıslâhatla ilgili padişah fermanının adı. Bu tabir, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda yapılan ıslahat için kullanıldığı gibi, aynı zamanda İmparatorlukta batı modeline uygun yeni bir hayat tarzının da başlangıcı kabul edilmektedir.

Bilindiği gibi Kanunî Sultan Süley­man’ın ölümüyle Osmanlı İmparatorluğu’nun yükseliş devri de sona erer. Viyana bozgununu (1683) takib eden 1699 Karlofça ve 1718 Pasarofça anlaşmalarıyla Osmanlı imparatorluğu sadece büyük toprak kayıplarına uğramakla kalmıyor, aynı zamanda eski itibarını da kaybediyordu. 17. ve 18. yy.dan itibaren batılılarla yaptıkları savaşlarda onların üstün güçteki ateşli silâhlarıyla karşılaşan Osmanlı asker ve subayları, mağlubiyetin sebeblerini anlamışlar ve bu tarihten itibaren batılılarla ciddî temaslara başlamışlardır. Bu sırada bizim yaşayabilmemiz için aynı çarelere başvurmaktan başka bir şey bulunmuyordu. Fransız İhtilâli’nden sonra batılıların, Osmanlı toprakları içinde yaşayan yabancılara milliyetçilik, hürriyet ve istiklâl fikrini aşılayarak, onları devlete karşı kışkırttıkları da ayrı bir vâkıadır. Tanzimat’ın ilânına gelinceye kadar bütün bu sebebler Osmanlı Devleti’ni, geniş sınırları içinde yaşayan müslüman ve gayr-ı müslim halka bazı tavizler vermeye ve bazı konularda müsamahakâr olmaya mecbur ediyordu.