Ta’n Etmek Nedir, Hadis İlminde Ta’n Ne Demektir

Ta’n (ar. i.)

Kınama, ayıplama demek olup, Hadis ilminde bir hadîs râvîsinin hem şahsî değerini hem de hadîs rivâyetindeki güvenilirliğini sarsacak veya tamamiyle ortadan kaldıracak şekilde belli kusurlardan biri veya birkaçı ile itham edilmesi, kınanması manâsına gelen bir terimdir. Hadîs âlimlerinin “Metâin” (Ta’n kelimesinin çoğulu) dedikleri bu kusurlar şunlardır:

1. (Hadîs konusunda) Yalancılık
2. Râvınin (hadîsten başka konularda) yalancılıkla itham edilmesi
3. Çok yanılma
4. Dikkatsizlik
5. Günahkârlık
6. Vehim
7. Sika (her bakımdan güvenilirliği belli olmuş) râvîierden farklı rivâyet etme
8. Râvinin durumunun bilinmemesi
9. Râvinin bid’atçı (bk. Bid’at) olması
10. Hâfıza bozukluğu

Muhaddisler, bütün hadîs râvîierinin durumunu tedkik etmişler ve yukarıdaki kusurlardan birinin hangi râvîlerde ve ne ölçüde bulunduğunu tesbit ederek, hadîsleri bu bakımdan çeşitli isimler altında tasnif etmişlerdir.