Svante Arrhenius Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ARRHENIUS, Svante (1859-1927)

İsveçli kimyacı. Elektrolitlerin ayrışması kuramıyla çağdaş fizikokimyanın ve elektrokimyanın kurucusu sayılır.

Svante August Arrhenius 19 Şubat 1859’da Uppsala yakmlanndaki Wyk kasabasında doğdu. Üç yaşındayken kendi çabasıyla okumayı öğrendi, 17 yaşında ortaöğrenimini olağanüstü bir başarıyla tamamladıktan sonra Uppsala Üniversitesi’nde matematik, fizik ve kimya okudu. Özellikle kimya dersleri, henüz yanıtlanamamış problemleriyle büyük ilgisini çekiyordu. Sürekli bir arayış içinde olan Arrhenius 1881’de Stockholm Üniversitesi’ne geçerek, elektrik dalında uzmanlaşmış fizikçi E.Edlung’un yönetiminde elektrolitlerin iletkenliği konusunda yoğun deneylere başladı. 1884’te Uppsala Üniversitesi’ne sunduğu doktora tezi, Stockholm’de geliştirmiş olduğu elektrolitlerin iletkenlik kuramını içeriyordu. Arrhenius’ un tezi zamanın bilim adamları arasında büyük tartışmalara yol açtı, kıyasıya eleştirildi ve en düşük geçer not verilerek kabul edildi.

Görüşlerinin kendi ülkesindeki bilim çevrelerinden büyük tepki görmesi üzerine Arrhenius, kuramını öteki Avrupa ülkelerinde tanıtmayı düşündü. 1885’te Rusya’ya giderek, ileride yakın bir işbirliği yapacağı Wilhelm Ostwald’m Riga’daki laboratuva-rında çalıştı. Ardından, 1886’da Würzburg’da Kohlra-usch ile, 1887’de Graz’da Boltzmann ile ve 1888’de Amsterdam’da Van’t Hoff ile çalışmalarını sürdürdü. Bu arada, deneylerle sınadığı görüşlerini yeniden gözden geçirip derleyerek 1887’de Zeitschrift für physkalische Chemıe dergisinde “Über die Dissociati-on der in Wasser Gelöster Stoffe” (“Suda Çözünmüş Maddenin Ayrışması Üstüne”) adıyla yayımladı. Avrupa’da ünü giderek yayılan Arrhenius’a, büyük yankılar uyandıran kuramını yayımlamasından dört yıl sonra, 1891’de Almanya’daki Giessen Üniversitesi’nden profesörlük önerisi geldiyse de, ülkesinde çalışmayı yeğleyen Arrhenius, Stockholm Teknik Üniversitesi’ndeki fizik profesörlüğünü seçti. 1897’de de aynı kurumun rektörlüğüne getirildi. 1905’te Berlin Üniversitesi’nden daha iyi parasal olanaklar, özel laboratuvar ve daha elverişli araştırma koşullarıyla çok çekici teklifler alan Arrhenius, bu önerileri de geri çevirdi. Artık ülkesinde bilimsel değeri tartışmasız kabul edilmişti. 1901’de İsveç Bilimler Akademisi üyeliğine seçilmiş, bir yıl sonra Londra’daki Royal Society’nin Davy madalyası ve ardından İngiliz Kimya Derneği’nin Faraday madalyasıyla ödüllendirilmişti. 1903’te de kimya dalında Nobel ödülünü kazanan ilk İsveçli oldu. 1905’ten ölümüne değin, yeni kurulan Nobel Institute for Physical Research’ ün yöneticiliğini yürüttü. Sofia Rudback ile yaptığı ilk evliliğinden bir, Maria Johanson ile yaptığı ikinci evliliğinden de üç oğlu olan Arrhenius 2 Ekim 1927’de Stockholm’de öldü.