Sosyoloji
Sunset Park
Paul
Auster – Sunset Park 
Auster – Sunset Park
Brooklyn’de bir mahallede yaşayan birkaç
arkadaşın başından geçenler (Miles Heller adlı esaas oğlanın başından bir
şeyler geçiyor diğerlerinin hayatı gayet durgun, olaysız, bu nedenle “olaylar”
demekle hata ediyor olabiliriz, romanda pek de bir şey olduğu söylenemez, belli
durumlar, insan tipleri/karakterleri dikkat çekiyor kurgunun içinde)
anlatılıyor. Romanın merkezinde Miles Heller var.
arkadaşın başından geçenler (Miles Heller adlı esaas oğlanın başından bir
şeyler geçiyor diğerlerinin hayatı gayet durgun, olaysız, bu nedenle “olaylar”
demekle hata ediyor olabiliriz, romanda pek de bir şey olduğu söylenemez, belli
durumlar, insan tipleri/karakterleri dikkat çekiyor kurgunun içinde)
anlatılıyor. Romanın merkezinde Miles Heller var.
Miles Heller, romanın hemen başında borcunu
ödeyemeyen insanların eşyalarını haczeden bir ekibin üyesi olarak karşımıza
çıkıyor(bu onun işi/mesleği). Yazar, romanın ilk bölümlerinde Heller’ın geçmişi
hakkında bilgiler veriyor: Mutlu, huzurlu bir aileye mensuptur, başarılı bir
öğrencidir. İyi geçinemediği erkek kardeşi dışında çocukluk yıllarında hiçbir
sorunu yoktur. Kendisinin de katkısıyla bir kazada kardeşi hayatını kaybeder.
Hayatının sorunu ortadan kalkmış olur böylece. Ne var ki asıl bundan sonra
Heller’ın hayatı alt-üst oluyor; kendini suçlu hissediyor, alışkanlıkları
değişiyor, nihayet bir looser’a dönüşüp evi terk ediyor. O artık günübirlik
yaşayan, gelecekle ilgili beklentisi kalmamış biridir.
ödeyemeyen insanların eşyalarını haczeden bir ekibin üyesi olarak karşımıza
çıkıyor(bu onun işi/mesleği). Yazar, romanın ilk bölümlerinde Heller’ın geçmişi
hakkında bilgiler veriyor: Mutlu, huzurlu bir aileye mensuptur, başarılı bir
öğrencidir. İyi geçinemediği erkek kardeşi dışında çocukluk yıllarında hiçbir
sorunu yoktur. Kendisinin de katkısıyla bir kazada kardeşi hayatını kaybeder.
Hayatının sorunu ortadan kalkmış olur böylece. Ne var ki asıl bundan sonra
Heller’ın hayatı alt-üst oluyor; kendini suçlu hissediyor, alışkanlıkları
değişiyor, nihayet bir looser’a dönüşüp evi terk ediyor. O artık günübirlik
yaşayan, gelecekle ilgili beklentisi kalmamış biridir.
Bu vasat gidişat parkta gördüğü genç bir
kızla birlikte değişiyor (kızın adı Pilar Sanchez); kızın elinde Muhteşem
Gatsby var. Bu ve daha birçok roman ve film karşımıza çıkıyor roman boyunca.
Hülasa kıza âşık olur. Kızın yaşının çok küçük oluşu Heller’ı tedirgin eder (Heller
28 yaşında, kız 18’den küçük, dolayısıyla sevişmeleri suç), bu nedenle ilişkiye
ara vermek zorunda hisseder kendini ve Filorida’dan ayrılıp Brooklyn’e gider.
kızla birlikte değişiyor (kızın adı Pilar Sanchez); kızın elinde Muhteşem
Gatsby var. Bu ve daha birçok roman ve film karşımıza çıkıyor roman boyunca.
Hülasa kıza âşık olur. Kızın yaşının çok küçük oluşu Heller’ı tedirgin eder (Heller
28 yaşında, kız 18’den küçük, dolayısıyla sevişmeleri suç), bu nedenle ilişkiye
ara vermek zorunda hisseder kendini ve Filorida’dan ayrılıp Brooklyn’e gider.
Daha önce yaşadığı yere, Sunset Park’a
dönen Heller, buradaki arkadaşlarıyla terkedilmiş bir evde yaşamaya başlar.
Romanın bundan sonrası evdeki tiplerin anlatımından ibaret(evdekiler Bing
Nathan, Alice Bergstrom, Ellen Brice, Jake Baum ve Miles). Bu terk edilmiş evin
bir cephesinin mezarlığa bakıyor olması “hoş” bir detay; ortada gün batımı
manzaralı bir park yerine mezarlık olması hayal edilenle içinde yaşanan
arasındaki zıtlığın hoş bir tasviri.
dönen Heller, buradaki arkadaşlarıyla terkedilmiş bir evde yaşamaya başlar.
Romanın bundan sonrası evdeki tiplerin anlatımından ibaret(evdekiler Bing
Nathan, Alice Bergstrom, Ellen Brice, Jake Baum ve Miles). Bu terk edilmiş evin
bir cephesinin mezarlığa bakıyor olması “hoş” bir detay; ortada gün batımı
manzaralı bir park yerine mezarlık olması hayal edilenle içinde yaşanan
arasındaki zıtlığın hoş bir tasviri.
Roman, anlatım teknikleri hakkında inceleme
yapmak isteyenler için iyi bir çalışma metni olabilir.
yapmak isteyenler için iyi bir çalışma metni olabilir.
Hayatında neredeyse hiçbir olağandışılık
olamayan, içine doğduğu çevreden ziyade mevcut kültürel veya popüler gündemle,
ağırlıkla sanal/dijital temas kuran, temas kurmaya çalışan ve bununla hayatına
yön vermeye çalışan çok kalabalık bir nüfus var 80’lerden itibaren doğmuş olan
kuşakta. Böyle hayatların edebiyata dâhil edilmesiyle ortaya Sunset Park gibi
romanların çıkması şaşılacak bir durum değil. Paul Auster’in okunmasa da olur işlerinden biridir.
olamayan, içine doğduğu çevreden ziyade mevcut kültürel veya popüler gündemle,
ağırlıkla sanal/dijital temas kuran, temas kurmaya çalışan ve bununla hayatına
yön vermeye çalışan çok kalabalık bir nüfus var 80’lerden itibaren doğmuş olan
kuşakta. Böyle hayatların edebiyata dâhil edilmesiyle ortaya Sunset Park gibi
romanların çıkması şaşılacak bir durum değil. Paul Auster’in okunmasa da olur işlerinden biridir.
Notlar
Terk edilmiş şeylerin fotoğrafı…
(Miles Heller) Eşyaların kendisine
seslendiğini, artık orada olamayan insanların sesiyle konuşarak kaldırıp
atılmadan önce son bir kez kendilerine bakılmasını rica ettiklerini seziyor.
seslendiğini, artık orada olamayan insanların sesiyle konuşarak kaldırıp
atılmadan önce son bir kez kendilerine bakılmasını rica ettiklerini seziyor.
Ekip şefi Beyni Sulanmış Victor; kekeme
geveze Paco; nefesi hırıltılı, şişko Freddy – hiçliğin üç silahşoru. (s. 13)
geveze Paco; nefesi hırıltılı, şişko Freddy – hiçliğin üç silahşoru. (s. 13)
Miles 28 yaşında; bildiği kadarıyla hiçbir
beklentisi yok. En azından ateşli bir hırsı, makul bir gelecek kurmanın
kendisine neler sağlayacağı hakkında ne ufak bir fikir yok.
beklentisi yok. En azından ateşli bir hırsı, makul bir gelecek kurmanın
kendisine neler sağlayacağı hakkında ne ufak bir fikir yok.
Hiçbir tasarısı olmamak, bir başka deyişle
hiçbir özlemi ve umudu olmamak, elindekiyle yetinmek,
hiçbir özlemi ve umudu olmamak, elindekiyle yetinmek,
…dünya neyi sunuyorsa onu kabullenmek –kişi
böyle yaşayabilmek için bir insanın isteyebileceklerinin en azını istemek zorundadır.
böyle yaşayabilmek için bir insanın isteyebileceklerinin en azını istemek zorundadır.
…tek lüksü kitap almak, (s. 14)
…güneşin ruha yarardan çok zararının
dokunduğuna inanıyor.
dokunduğuna inanıyor.
Kızın adı Pilar Snchez (s. 15)
Ufak tefek, yeniyetme bir kız…
1996 yazıydı,
Bobby 18,5 yaşındaydı.
Evden ayrıldıktan yaklaşık 15 mil sonra
benzin bitti. (s. 25)
benzin bitti. (s. 25)
Kavga etmeye başladılar.
Sert keskin bir yumruk Babby’nin dengesini
bozdu,
bozdu,
Ayağa kalkmasına fırsat kalmadan araba onu
altına çekti, canını söküp aldı ve yaşamlarını sonsuza kadar değiştirmiş oldu.
altına çekti, canını söküp aldı ve yaşamlarını sonsuza kadar değiştirmiş oldu.
Miles’ın Pilar’la paylaşmak istemediği
şeylerin birincisi işte bu. (s. 26-31)
şeylerin birincisi işte bu. (s. 26-31)
Pilar’ın kaç yaşında olduğunu unuttun mu?
Ciddi olamazsın
Olamaz mıyım (Miles, Pilar’ın ablalarından Angela ile tartışıyor, Angela şantaj
konusunda başarılı). (s. 49-50)
konusunda başarılı). (s. 49-50)
Elle tutulabilir olmak
Dünya elle tutulabilir bir şeydir.
İnsanoğlu çevresindeki dünyayı değiştirmiş
olsa bile, kendisi değişmemiştir. Yaşamın gerçekleri değişmez. (s. 73)
olsa bile, kendisi değişmemiştir. Yaşamın gerçekleri değişmez. (s. 73)
Ellen’ın hayatta kalabilmek için hayatından
vazgeçmeye hiç niyeti yok. (s. 101)
vazgeçmeye hiç niyeti yok. (s. 101)
(Ellen) Sevişmeyeli çok uzun zaman oldu.
(s. 102)
(s. 102)
(Morris Heller) Bing, Miles’ın beni aramayı
düşündüğünü söylüyor ama henüz bir haber çıkmadı.
düşündüğünü söylüyor ama henüz bir haber çıkmadı.
Ya aramazsa?
O zaman değişen bir şey olmaz.
Bırakıp giden kendisi, dönüp gelmesi
gereken de o. (s. 137-138)
gereken de o. (s. 137-138)
Bülbülü Öldürmek
Buradaki anafikir
Herhangi bir şekilde yaralanmazsan erkek
olamazsın. (s. 168)
olamazsın. (s. 168)
Önemli olan tek sayı ikidir.
(Ellen, ikiz yeğenleri Nicholas’la Bruno’ya
bakıp düşünüyor) ne tuhaf, daha iki aylıklar ve önlerinde dökülüp parçalanan
bir dünyada geçirecekleri koca bir ömür var.
bakıp düşünüyor) ne tuhaf, daha iki aylıklar ve önlerinde dökülüp parçalanan
bir dünyada geçirecekleri koca bir ömür var.
İnsan vücudu başka insan vücutları olmadan
var olamaz. (s. 203)
var olamaz. (s. 203)
Türk Ceza Yasası’nın 301. Maddesi
PEN bu hükumetleri zorlayarak mahkûmların
serbest bırakılmasını sık sık başarıyor. (s. 207)
serbest bırakılmasını sık sık başarıyor. (s. 207)
Liu Xiaobo (s. 209)
(Miles) polislerin bağırdığını işitiyor
(derhal çıkın! Hemen evi boşaltın!) (s. 266)
(derhal çıkın! Hemen evi boşaltın!) (s. 266)
Polisler neden hayvan gibi değil de insan
gibi davranmadılar (s. 269)
gibi davranmadılar (s. 269)
Hiçbir gelecek yokken gelecek için umut
beslemeye değer mi, diye düşünüyor. (s. 273)
beslemeye değer mi, diye düşünüyor. (s. 273)
Türkçeleştiren: Seçkin Selvi
Can Yayınları
Ocak 2011