Sung T’ai-tsu Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

SUNG T’Aİ-TSU (927-976)

Çin imparatoru. 300 yıl boyunca Çin’e egemen olan Sung hanedanını kurmuştur.

Lo-yang yakınındaki Çia-ma-ying’de doğdu. Ölüm yeri bilinmiyor. Asıl adı Çao K’uang-yin’dir. O doğduğu sırada Çin, 907’de Tang hanedanının yıkılmasını izleyen bir kargaşalık dönemi içinde bulunuyordu. Çöküntü halindeki Kuzey Çin’in tahtı ele geçirmek isteyen hanedanların mücadelesine sahne olduğu bu dönemde, görece bir refaha sahip olan Güney Çin de küçük devletlere bölünmüş durumdaydı. Üç kuşak boyunca değişik hanedanlara hizmet etmiş asker bir aileden gelen Çao K’uang-yin, imparatorluk özel muhafız birliği komutanlığına yükselen babasının tuttuğu özel bir öğretmen tarafından eğitildi. Yirmi bir yaşına geldiğinde ailesinden ayrılarak kendisine bir memurluk görevi bulmak amacıyla uzun yıllar ülkenin çeşitli bölgelerini dolaştıysa da, bu çabasından bir sonuç elde edemedi. 950’de Kuzey Çin’e dönüp rakip Kitanlar’la çarpışmak üzere kuzeybatıya gönderilen general Kuo Vei komutasındaki orduya katıldı. Kuo Vei 951’de bağlı olduğu imparatoru devirerek ikinci Çao hanedanını kurunca, subay olarak onun özel muhafız birliğine girdi. 953’te görevli olarak uzak bir eyalete gönderileceği sırada tahtın vârisinin gözüne girerek başkentte kalmayı başardı ve onun başa geçtiği 954’te saray ordusu komutanlığına yükseldi. Bu görevi sırasında, komutasındaki birliklerin güvenini kazanarak güçlü bir konum elde etti. 960’ta imparatorun ölmesi üzerine yerine yedi yaşındaki oğlu geçirilince, Kitanlar’a karşı savaşmak üzere kuzeye gönderilen ordunun bu duruma karşı ayaklanan askerleri tarafından imparator ilan edildi. Kurduğu hanedana Sung adını verirken, kendisi de “Sung’un Büyük Atası” anlamına gelen Sung T’ai-tsu adını aldı.

Kuzey Çin’in büyük ticaret merkezlerinden Kai-föng’ü başkent yapan Sung T’ai-tsu, bir bölümüne doğrudan komuta ettiği seferlerin sonunda, ayaklanan devletleri hızla denetimi altına aldı. Bazı küçük çaplı yerel ayaklanmaların sürmesine karşın, öldüğü yıla değin Kitanlar’ın denetimi dışında kalan tüm topraklara egemen oldu. Bu arada devlet yapısında köklü düzenlemelere gitti. Doğrudan kendisine karşı sorumlu olan ve mali, askeri ve genel işleri yürüten üç bakana geniş yetkiler vermekle birlikte, bu bakanların görev alanlarını birbirinden ayırarak ve kararlann oluşturulmasına etkin biçimde katılarak dengeli bir yönetim sistemi oluşturdu. Merkezi hükümetin gücünü artırmak amacıyla 963’ten başlayarak komutanları eyaletlerin yönetiminden uzaklaştırarak yerlerine sivil görevlileri getirdi. Giderek daha alt yönetsel birimlere de saraydan görevliler göndermeye başladı. 965’ten sonra vergilerin doğrudan hâzineye aktarılmasını sağlayan bir sistem kurdu. En seçkin askeri birlikleri başkentte toplayarak güç sahibi komutanları emekliye ayırdı. Müfettişler aracılığıyla yerel yönetim işlerinin denetlenmesi uygulamasını getirdi. Yolsuzluklar için ağır cezalar koyarken, ölüm cezalarına yüksek bir mahkemede yeniden bakılmasını sağladı. Soylulan etkisiz kılarak yeterlilik ilkesine dayalı yeni bir bürokrasi yarattı. Bu çerçevede devlet memurluğu adaylarının uzun ve yorucu bir eğitimden sonra sınavla işe girmelerini öngören bir sistem oluşturdu. Geleneklere ve ahlaki değerlere bağlı olarak yetiştirilen bu seçkin aydınlar tabakası giderek yönetiminin en güçlü dayanağı durumuna geldi.

Uç yüzyıl süren Sung hanedanı döneminde Pekin dışında kalan ülke topraklarının birleştirilmesi Sürgün tamamlandı ve ticaretin gelişmesiyle birlikte kentleş-ytuart mg sQrec; hızlandı. Başta şiir ve resim olmak üzere sanat ve kültür yaşamında da önemli gelişmeler oldu.

Alçakgönüllü ve insancıl kişiliğiyle tanınan Sung T’ai-tsu, ele geçirdiği topraklarda halka yumuşak davranmaya ve çevresindeki yöneticilerin görüşlerini almaya önem vermiştir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi