Tarihi Şahsiyetler

Süleyman Şah -Kutalmışoğlu- Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

SÜLEYMANŞAH I (? – 1086)

Anadolu Selçuklu hükümdarı. Bu devletin kurucusudur.

Rükneddin Süleymanşah’ın doğum tarihi ve yeri bilinmiyor. 5 Haziran 1086’da Halep yakınlarında Ayn Seylem’de öldü. Selçuklu soyundan Arslan Yabgu’nun torunu ve Kutalmış’ın oğludur. Babasının 1064’te Alp Arslan’la Selçuklu tahtı için yaptığı savaşta öldürülmesi üzerine amcası ve kardeşleriyle birlikte sürgün edilerek Diyarbakır-Urfa yöresinde sıkı bir gözetim altında yaşadı.

Alp Arslan’ın 1072’de ölümüyle başlayan saltanat mücadelesinden yararlanarak kardeşleriyle Anadolu’daki Yabgulu Türkmenleri’ni kısa zamanda çevresinde toplayarak 1074’te Halep’i kuşattı, ancak Emir Nasr’la anlaşmaya vararak Salamiya’ya çekildi. Ardından Antakya üzerine yürüyerek kenti yıllık vergiye bağladı. Bundan sonra Konya ve Gavele kalelerini alarak batı yönündeki akınlarım sürdürdü. 1075’te Nikhaeia’yı (İznik) alarak kurduğu Anadolu Selçuklu Devleti’ne başkent yaptı.

Bizans’ın içinde bulunduğu iç karışıklıklardan yararlanarak sınırlarını genişletti. 1078’de Bizans’ın Anadolu kuvvetleri komutanı Botaniates’le anlaşarak onun tahta çıkmasını sağladı ve karşılığında tüm Batı Anadolu kendisine bırakıldı. 1078’de Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın Anadolu’ya gönderdiği Emir Porsuk, I.Süleymanşah’m Anadolu’da sürekli genişleyen egemenliğine karşı etkili olamadı. 1080’de Melissenos’la anlaşarak kimi Bizans kalelerini ele geçiren I.Süleymanşah, 1081’de Bizans tahtını ele geçiren I.Aleksios’la bir antlaşma yaparak Anadolu’daki egemenliğini hukuksal olarak da kesinleştirdi. Bağdat’taki halife tarafından hükümdarlığı tanındı.

Bundan sonra Güneydoğu Anadolu’da yeni kurulmakta olan Ermeni Prensliği üzerine sefere çıktı. 1082’de Tarsus’u, 1083’te Anazarba’yı, Masisa’yı (Misis) ve Adana’yı 13 Aralık 1084’te Antakya’yı aldı. 1085’te dayısı Gümüştiğin’in Malatya’yı, Emir Buldacı’nm Elbistan, Göksün ve Raban’ı ele geçirmesiyle Ermeni Prensliği’nin Maraş dışındaki tüm toprakları alınmış oldu. Halep’in Harım ve Düluk kasabaları da Büyük Selçuklu Devleti’nin egemenliğini tanıdı. Melikşah’a bağlanan Musul Hükümdarı Müslim 23 Haziran 1085’te Kurzahil’de yaptığı savaşı kazanarak çevredeki kentleri aldıktan sonra Halep’i kuşattı. Melikşah’m kardeşi Tutuş’un komutasındaki Büyük Selçuklu ordusu Halep üzerine yürüdü ve 5 Haziran 1086’da iki ordu Ayn Seylem’de karşılaştı. Emir Çubuk’un ve bir bölüm Türkmen’in karşı tarafa geçmesi üzerine ordusu bozguna uğrayarak dağılan Süleymanşah, tutsak düşeceğini anlayınca intihar etti.

I.Süleymanşah’ın çocuklarının Melikşah’m ölümüne değin İsfahan’da gözaltında tutulması sonucu 1092’ye değin yöneticisiz kalan Anadolu Selçuklu Devleti, ancak Süleymanşah’ın oğlu I.Kılıç Arslan’ın Anadolu’ya gelmesinden sonra yeniden toparlanabildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi